ଅଁଳା
ଅଁଳା
ବୈଜ୍ଞାନିକ ନାମ : ଏମ୍ବ୍ଲିକା ଅଫିସିନାଲିସ
ବଂଶ : ଇଉଫୋରବିୟେସୀ
ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାଗତ ନାମ :
ଓଡିଆ – ଅଁଳା
ସଂସ୍କୃତ – ଅମଳକୀ , ଧାତ୍ରୀଫଳ
ଗୁଜୁରାଟୀ – ଆମଲୀ
ତେଲୁଗୁ – ଉସରିକାୟ
ଇଂରାଜୀ – Emblic nyrobalan , Indian gooseberry
ଉପକ୍ରମ
ଭାରତୀୟ ବନୌଷଧି ମଧ୍ୟରେ ଅଁଳା ବୃକ୍ଷ ସର୍ବପରିଚିତ ଉଦ୍ଭିଦ । ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ
ଆମ ଦେଶରେ ଅଁଳା ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ ଦେଶୀୟ ଔଷଧ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଆସୁଛି । ଆୟୁର୍ବେଦର ତ୍ରିଫଳା ଦ୍ରବ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ହରଡା , ବାହାଡା ସହିତ ଏହା ଅନ୍ୟତମ ସହଯୋଗୀ ଔଷଧୀୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ରୂପେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏହା ଛଡା ଆୟୁର୍ବେଦର ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ ରସାୟନ ଔଷଧ “ ଚ୍ୟବନପ୍ରାସ “ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ରୂପେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଥାଏ । ଦେଶୀୟ ଚିକିତ୍ସାରେ ଅନେକ ପ୍ରକାର ଛୋଟ ବଡ ରୋଗର ଉପଚାର ପାଇଁ ଏହାର ଉପାଦେୟତା ଯୋଗୁଁ ଏହା ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରିୟ ବନୌଷଧି ଦ୍ରବ୍ୟ ପରିଗଣିତ ହୋଇପାରିଛି ।
ପରିବ୍ୟାପ୍ତ
ଅଁଳା ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ବିଶେଷତଃ ଉତ୍ତର ଭାରତ, ବିହାର, ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ରାଜ୍ୟର ପର୍ଣ୍ଣମୋଚୀ ଜଙ୍ଗଲରେ ଏବଂ ପାହାଡିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଲଗାଯାଇପାରିବ । ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟାର ଦ୍ରୁତ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍ପଦର ଅବକ୍ଷୟର ପରୋକ୍ଷ ପ୍ରଭାବରେ ଅଁଳାବୃକ୍ଷ ମଧ୍ୟ ବିରଳ ହୋଇଯାଉଛି । ତେବେ ଏହାର ଔଷଧୀୟ ଚାହିଦାକୁ ବିଚାରକଲେଳ ଏହାର କୃଷିକରଣ ଆବଶ୍ୟକ ମନେହୁଏ ।
ଉଦ୍ଭିଦ ପରିଚୟ
ଅଁଳା ଗଛ ଆମ ଦେଶରେ ବଣଜଙ୍ଗଲ ଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଦେବାଳୟ ଓ ବାଡିବଗିଚାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହି ମଧ୍ୟମାକାର ବିଶିଷ୍ଟ ବୃକ୍ଷଟି ୮ ମିଟରରୁ ୧୯ ମିଟର ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢିଥାଏ । ଏହାର ପତ୍ର ତେନ୍ତୁଳି ପତ୍ର ପରି ଅପେକ୍ଷା କୃତ ଛୋଟ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପତ୍ରକକ୍ଷରେ ଫୁଲ ଧରେ , ଫୁଲ ରୁ ଫଳ ବାହାରେ ଏବଂ ତାହା ପତ୍ରତଳେ ଝୁଲି ରହିଥାଏ । ଫଳଗୁଡିକ ଛୋଟ ବରକୋଳି ପରି ଗୋଲାକାର , ଛଅ ଗୋଟି ରେଖାଯୁକ୍ତ , ଡାଳସହ ସଂଯୁକ୍ତ ଏବଂ କଞ୍ଚା ଅବସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ତଥା ପାଚିଲା ଅବସ୍ଥାରେ ସବୁଜ ମିଶା ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗର । ଫଳର ସ୍ଵାଦ କଷାଳିଆ । ଅଁଳା ଫଳ ଖାଇବା ପରେ ପାଣି ପିଇଲେ ମିଠାଲାଗେ । ଅଁଳା ବୃକ୍ଷରେ ବର୍ଷାଦିନେ ଫୁଲ କଷି ଧରି । ଶୀତ ଦିନ ବେଳକୁ ଫଳ ପାଚୀଯାଏ । ବହୁତ ପାଚିଗଲେ ଫଳ ଝଡିଯାଏ । ଫଳ ଭୀତରେ ମଞ୍ଜି ଥାଏ । ଶୁଖିଲା ଫଳଗୁଡିକରୁ ଆପଣାଛାଏଁ ଫଳର ଶସ ଭାଗ ଭାଗ ହୋଇ ଝଡିଯାଏ । ଗୋଟିଏ ଅଁଳା ଫଳ ପ୍ରାୟ ୬ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ମଞ୍ଜିରୁ ଅଲଗା ହୋଇଯାଏ ।
ରାସାୟନିକ ସଂଗଠନ
ରାସାୟନିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅଁଳା ଫଳରେ ଥିବା ଟେନନରେ ଗେଲିକ ଏସିଡ , ଏଲେଗିକ ଏସିଡ ଏବଂ ଗ୍ଳୁକୋଜ ଥାଏ । ଏଥିରୁ ଭିଟାମିନ-ସି ତଥା ପେକ୍ଟିନ ବହୁତ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ମୂଳିଥାଏ । ଭିଟାମିନ –ସି ର ମାତ୍ରା ୧୦୦ ଗ୍ରାମ ଅଁଳା ଫଳରେ ୬୦୦-୯୨୧ ମିଗ୍ରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମିଳିଥାଏ । ଅଁଳା ଶୁଖିଲା ଚୂର୍ଣ୍ଣରେ ମଧ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ମାତ୍ରାରେ ଭିଟାମିନ –ସି ଥାଏ କରଣ ଏଥିରେ ଥିବା ଟେନିନ ଭିଟାମିନ-ସି ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ଦିଏନାହିଁ ।
ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ଓ ପ୍ରୟୋଗ
ଅଁଳା ଏକ ବହୁପଯୋଗୀ ବନୌଷଧି । ଆୟୁର୍ବେଦୀୟ ଔଷଧ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଅଁଳା ଯଥେଷ୍ଟ ମହତ୍ତ୍ଵ ରହିଛି । ଅଁଳାର ପକ୍ଵ ଫଳ ରସାୟନ, ବୃଷ୍ୟ , ରକ୍ତପିତ୍ତହର ସମତଳ , ମୃଦୁ ବିରେଚକ , ମୁତ୍ରଳ ଏବଂ ଯକୃତ ଦୋଷହର ଗୁଣ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଟେ । ଏହାର ଶୁଖିଲା ଫଳ ଗ୍ରାହୀ , ଶୀତଳ ଦୀପନ ଏବଂ ରକ୍ତସ୍ରାବରୋଧକ ଅଟେ । ପ୍ରତିଦିନ ଅଁଳା ଚୂର୍ଣ୍ଣକୁ ୬ ଗ୍ରାମ ମାତ୍ରାରେ ମହୁ ସହିତ ସେବନ କଲେ ସ୍ମୃତି , ମେଧା ଓ କାନ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ଏବଂ ଶ୍ଵାସ, କାଶ କ୍ଷୟ , ରକ୍ତହୀନତା , ଅଗ୍ନିମାଦ୍ୟ ମ ପ୍ରଭୁତି ଦୂର ହୋଇଥାଏ । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଅଁଳା ଚୂର୍ଣ୍ଣ , ଅତିସାର ବା ଡାଇରିଆ , ଅତ୍ୟଧିକ ଋତୁସ୍ରାବଜନିତ ସମସ୍ୟାର ଉପଚାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଶେଷ ଫଳପ୍ରଦ ଅଟେ । ଆୟୁର୍ବେଦର ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଔଷଧ ‘ ଚ୍ୟବନପ୍ରାଶ “ ର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି ଅଁଳା ।
ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ
ଅଁଳା ଗଛ ମଞ୍ଜି ଦ୍ଵାରା ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରାଯାଇଥାଏ । ଜାନୁଆରୀ ମାସରେ ପାଚିଲା 
ଫଳସବୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ ଓ ତାକୁ ସୁଖାଯାଏ । ବର୍ଷାଋତୁରେ ଏହାକୁ ରୋପଣ କରାଯାଏ । ମଞ୍ଜିଗୁଡିକ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ପାଣିରେ ବୁଡାଇ ଛାଣିଲେ ପରେ ଓଦା ଅଖାରେ ଗଜା ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୁଡାଇ ରଖାଯାଏ । ୩-୪ ଦିନରେ ମଞ୍ଜିରୁ ଗଜା ବାହାରିଥାଏ । ଗଜା ହେଉଥିବା ମଞ୍ଜିର ପରିମାଣ ଶତକଡା ୭୦-୮୦ ଭାଗ । ଦ୍ଵିତୀୟ ବର୍ଷ ୪୫X ୪୫X ୪୫ ଘନ ସେମି ଗାତରେ ଖତ ଦିଆଯାଏ ୨ ମିଟର ବ୍ୟବଧାନରେ ଗଛ ଲଗାଯାଏ । ଖରାଦିନେ ସପ୍ତାହକୁ ଦୁଇଥର ଜଳସେଚନ କରାଯିବା ଦରକାର । ଗଜା ମଞ୍ଜିଗୁଡିକ ମାଟି ଥିବା ପଲିଥିନ ମୁଣାରେ ଲଗାଯାଏ ।
ମୃତ୍ତିକା ଓ ଜଳବାୟୁ
ଅଁଳା ଚାଷ ପାଇଁ ହାଲକା ମାଟି ବିଶେଷ ଉପଯୋଗୀ ନୁହେଁ । ବାଲିଆ ମାଟି ଏହାର କୃଷିକରଣ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ନୁହେଁ । ପାହାଡିଆ ତଥା ନିଗିଡା ଉର୍ବର ଦୋରସା ମୃତ୍ତିକା ଥିବା ଅଞ୍ଚଳ ଏହା ପାଇଁ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ଅଟେ । ଏହା କମ ଆଦ୍ରତା ତଥା ଶୁଷ୍କ ଜଳବାୟୁରେ ଚାଷ କରଯାଇପାରିବ । ଏହା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମାଟି ତଥା ସ୍ୱଳ୍ପ ଅମ୍ଳଯୁକ୍ତ ଲବଣଯୁକ୍ତ , ସୋଡିୟମଯୁକ୍ତ ଓ ସ୍ୱଳ୍ପ କ୍ଷାରଯୁକ୍ତ ମାଟିରେ ହୋଇପାରିବ । ଏଥିପାଇଁ ମାଟିର ପି.ଏଚ. ୬.୫ ରୁ ୯.୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଭଲ ।
କ୍ରାନ୍ତିୟ ଜଳବାୟୁରେ ଏହି ଗଛ ଭଲଭାବେ ବଢିପାରେ । ବାର୍ଷିକ ହାରାହାରି ବୃଷ୍ଟିପାତ ୬୩୦-୮୦୦ ମିମି ମଧ୍ୟରେ ଓ ହାରାହାରି ୪୬ ସେଲସିୟମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାପମାତ୍ରା ବିଶିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହା ଭଲ ବଢିପାରେ । ତିନିବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାର ଚାରାଗଛକୁ ଶୀତଋତୁରେ ତୁଷାରପାତ ତଥା ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଗରମ ପବନ ଦାଉରୁ ରକ୍ଷା କରାଯିବା ଉଚିତ ।
ଉନ୍ନତ କିସମ
ବଲୱନ୍ତ ଏନ.ଏ-୬ , ଏନ.ଏ- ୭ ଓ ଏନ.ଏ- ୭ ଅଁଳା ଚାଷ ପାଇଁ ଜୁନରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର କିମ୍ବା ଫେବୃୟାରୀ – ମାର୍ଚ୍ଚ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ । ଦେଶୀ କିସମରେ ଅଁଳାର ବଡଗଛରେ “ଟି“ ବଡିଂ କରାଯାଇ ଭଲ ଚାରା ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ । ସଫଳ ଚାଷ କରିବା ପାଇଁ କୃଷକ ସ୍ଥାୟୀ ନର୍ସରୀରୁ ଉନ୍ନତ କିସମର ଚାରା ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଉଚିତ ।
ରୋଗପୋକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ
ଏହି ଫସଲରେ ଇଷ୍ଟ , ଫଳ ପାଚିବା , ପତ୍ରଦାଗ ରୋଗ ହୋଇଥାଏ । ଏଥିରେ ଛେଲି ଖାଇବା କ୍ୟାଟର ପିଲାର ଓ କାଣ୍ଡବିନ୍ଧା ପୋକ ଲାଗିଥାନ୍ତି । ଏହାର ନିରାକରଣ ପାଇଁ ଡାଇଥେନ ସୋଡିୟମ କ୍ଳୋରାଇଡ ସଲୁସନ ଓ ବୋରାକ୍ସମିକ୍ସଚର କରାଯାଏ ।
ଉତ୍ପାଦନ
ଉନ୍ନତ କିସମର ଗଛ ଲଗାଇବାର ଦୁଇ- ତିନି ବର୍ଷପରେ ଅଁଳା ଗଛରେ ଫଳଧରେ । ପ୍ରଥମାବସ୍ଥାରେ ଫଳଗୁଡିକ ଈଷତ ସବୁଜ ଦେଖାଯାଏ ମାତ୍ର ପାଚିଗଲେ ହଳଦିଆ ମିଶା ସବୁଜ ଦିଶେ । ସାଧାରଣତଃ ଜାନୁଆରୀ ମାସ ବେଳକୁ ଫଳ ଅମଳ କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ଫଳ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣ ରେ ଆସକରବିକ ଏସିଡ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଔଷଧୀୟ ତତ୍ତ୍ଵ ମହଜୁତ ଥାଏ ।
ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ଅଁଳା ଗଛ ବର୍ଷସାରା ଫଳଧାରଣ କରିଥାଏ । ଅଁଳା ଫଳ ଖୁବ ଶକ୍ତ ଭାବରେ ଗଛରେ ଲଗାଯାଏ । ତେନବୁ ଅମଲ୍ଲ ସମୟରେ ଖୁବ ଜୋରରେ ଗଛକୁ ଦୋହଲାଇବାକୁ ପଡେ । ଲମ୍ବା ବାଉଁଶ ଆଗରେ ଆଙ୍କୁଶି ଲଗାଇ ମଧ୍ୟ ଗଛରୁ ଅଁଳା ଝଡାଯାଇଥାଏ ।
ଆର୍ଥିକ ଲାଭ
ଗୋଟିଏ ଅଁଳା ଗଛ ପ୍ରାୟ ୫୦ -୭୦ କିଗ୍ରା ଫଳ ଦେଇଥାଏ । ଅଁଳା ଗଛରେ ଫଳର ପରିମାଣ ୫୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢିଥାଏ । ଏକ ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ହାରାହାରି ୨୦-୭୫ କ୍ଵିଣ୍ଟାଲ ଫଳ ମିଳିଥାଏ । ଆନୁମାନିକ ୧ କିଗ୍ରା ପ୍ରତି ମୂଲ୍ୟ ୫ ଟଙ୍କା ହିସାବରେ ହାରାହାରି ବାର୍ଷିକ ୨୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ଲାଭ ମିଳିଥାଏ ।
ବ୍ୟବସାୟିକ ସୂଚନା
୧୯୯୯-୨୦୦୦ ମସିହାରେ ଅଁଳାଆରଏଲ ମୂଲ୍ୟ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ କିଗ୍ରା ପ୍ରତି ୧୫ ଟଙ୍କାରୁ ୨୫ ଟଙ୍କା , ଚେନ୍ନାଇ ରେ ୪୫ ଟଙ୍କା ବାଙ୍ଗାଲୋରରେ ୫୦ ଟଙ୍କାରୁ ୮୦ ଟଙ୍କା ଓ ମୁମ୍ବାଇ ସହରରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧୭ ଟଙ୍କାରୁ ୪୦ ଟଙ୍କା ଥିଲା । କଟକରେ ଏହା ଉପରୋକ୍ତ ବର୍ଷ କେଜି ପ୍ରତି ୬୦ ଟଙ୍କା ଥିବାବେଳେ ହାଇଦ୍ରାବାଦରେ କେଜି ପ୍ରତି ୨୦ ଟଙ୍କାର ୪୦ ଟଙ୍କା ଓ କୋଲକାତାରେ ଏହା ୩୦ ଟଙ୍କାରୁ ୫୦ ଟଙ୍କା ଥିଲା ।
ଆଧାର : ଡାକ୍ତର ଦୀନବନ୍ଧୁ ମହାରଣା
Last Modified : 1/16/2020
ଓଡିଶା ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦଭରା ରାଜ୍ୟ । ଏହାର ଜଙ୍ଗଲ ସମ୍...
