ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଜଣେ ଚାଷୀ ତାଙ୍କର ୨ ଏକର ଜମିରେ ୧୧୦ପ୍ରକାରର ଧାନ ଚାଷ କରି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦାହରଣ ପାଲଟିଛନ୍ତି । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସତନା ଜିଲ୍ଲା, ଉଞ୍ଚେହାରା ବ୍ଲକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ମଇହାରଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୩୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ରହିଛି ପଥୌରାବାଦ ଗାଁ । ଏହି ଗାଁରେ ବାସ କରୁଛନ୍ତି ବାବୁଲାଲ ଦହିୟା ନାମକ ଚାଷୀ । ସେ ତାଙ୍କର ଦୁଇ ଏକର ପରିମିତ ଜମିରେ ୧୧୦ କିସମର ଧାନ ଚାଷ କରୁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଗାଁ ଏବେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ୭୨ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ଏହି ଚାଷୀ ଜଣକ୨୦୦୫ରୁ ବିଭିନ୍ନ କିସମର ଧାନ ବିହନ ସଂଗ୍ରହ କରି ତାହାକୁ ନିଜ ଜମିରେ ଚାଷ କରୁଛନ୍ତି । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ସେ ତାଙ୍କ ଜମିରେ ୧୦୦ କିସମର ଡାଲି, ବିଭିନ୍ନ ଶସ୍ୟ ଏବଂ ପନିପରିବା ମଧ୍ୟ ଚାଷ କରୁଛନ୍ତି । ଏକ କୃଷକ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମିତ ବାବୁଲାଲ ଏକ କୃଷକ ପରିବାରରୁ ଆସିଥିବାରୁ ଚାଷବାସ ସମ୍ପର୍କରେ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣିଥିଲେ ।
ଏନେଇ ଚାଷ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ କରି ଆଜି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦାହରଣ ପାଲଟିଛନ୍ତି । ବାବୁଲାଲଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, କଳାବତୀ କିସମ ଧାନ ଦେଖିବାକୁ କଳା ଏବଂ ୧୪୫ ଦିନରେ ଅମଳ ହୋଇଥାଏ । ବାବୁଲାଲ ୨୦୦୫ରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ୱଦେଶୀ ଧାନ ବିହନ କିସମକୁ ସଂରକ୍ଷିତ କରିବାକୁ ଚାହିଁଲେ ଏବଂ ସେବେଠାରୁ ସେ ଲୋକକଥା ଓ ଲୋକ ସାହିତ୍ୟରେ ଶୁଣିଥିବା ଧାନ କିସମଗୁଡିକୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଏଥିପାଇଁ ସେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ ମିଳୁଥିବା ସ୍ଵଦେଶୀ ଧାନ ବିହନ ସଂଗ୍ରହ କରି ତାହାକୁ ଦୁଇଏକର ଜମିରେ ଚାଷ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ମୋଟ ୮ ଏକର ଜମି ଥିବାବେଳେ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ୨ ଏକର ଜମିରେ ୧୧୦ କିସମର ଧାନ ଚାଷ କରାଯାଇଛି । ସେଥିରେ ସେ କୌଣସି ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରୁନାହାନ୍ତି । ତାଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ କିସମ ଚାଉଳର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ସ୍ଵାଦ, ସୁଗନ୍ଧ ରହିଛି ଯାହା ହାଇବ୍ରିଡ କିସମରେ ମିଳିବ ନାହିଁ । କେବଳ ଗୋବରଖତ ବ୍ୟବହାର କରି ସେ ପାରମ୍ପରିକ ବିହନରୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ଅମଳ କରିପାରୁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ବଜରଙ୍ଗ, କମଳଶ୍ରୀ, ନେଭାରି, କଳାବତୀ ଆଦି ବହୁ କିସମ ରହିଛି ।
ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢୁଥିବାବେଳେ ତାଙ୍କର ପାଠପଢାରେ ଡୋରି ବନ୍ଧା ହୋଇଗଲା । ରୋଜଗାର କରିବା ଲାଗି ସେ କଲିକତା ଚାଲିଗଲେ । କିଛି ବର୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପରେ ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ମନ ଆଉ ଲାଗିଲାନି । ଗାଁରେ ରହି କିପରି ସ୍ଵାବଲମ୍ବୀ ହେବେ ସେହି ଚିନ୍ତା ତାଙ୍କୁ ଘାରିଲା । ଶେଷରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇ ଗାଁକୁ ଫେରି ଆସିଲେ । ଆଉ ସମୟ ନ ଗଡ଼ାଇ ପରିବା ଚାଷ ଲାଗି ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚଳାଇଲେ । ପ୍ରଥମେ ବାଇଗଣ ଆଉ କାକୁଡ଼ି ଚାଷରେ ମନ ଦେଲେ ସେ । ପ୍ରାଥମିକ ସଫଳତା ତାଙ୍କ ଉତ୍ସାହକୁ ବଢାଇଦେଲା । ତା'ପରେ ସେ କେବଳ ବାଇଗଣ ଚାଷରେ ହିଁ ମନୋନିବେଶ କଲେ । ବର୍ଷ ପରେ ବର୍ଷ ଗଡ଼ିଲା, ତାଙ୍କ ଚାଷର ପରିସର ବଢିଲା ଆଉ ରୋଜଗାର ବି । ଇତିମଧ୍ୟରେ ସେ ସ୍ଵାବଲମ୍ବୀ ହେବା ସହ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଣେ ସଫଳ ପରିବା ଚାଷୀ ଭାବେ ନିଜକୁ ପରିଚିତ କରାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି । ସେ ହେଲେ ନରେନ୍ଦ୍ର ସାହୁ ।
ତାଙ୍କ ଘର ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲା ଖଇରା ବ୍ଳକର ଗୋଳିହା ପଞ୍ଚାୟତ ଅନ୍ତର୍ଗତ କଣ୍ଟାବଣିଆ ଗ୍ରାମରେ । ମା’ରେବତୀ ଓ ବାପାଙ୍କ ନାମ ମାଗୁଣି ସାହୁ ନରେନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ୩ ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିବାବେଳେ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଗଲା । କୋଷ୍ଟମଷ୍ଟେ ସେ ପଢିଲେ । ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢୁଥିଲାବେଳେ ସେ ରୋଜଗାର କରିବା ଲାଗି କଲିକତା ଚାଲିଗଲେ । ସେଠାରେ ପାଖାପାଖି ୧୫ ବର୍ଷ କାମ କରିବା ପରେ ଆଉ ତାଙ୍କ ମନ ଲାଗିଲାନି। ସ୍ଵାବଲମ୍ବୀ ହେବା ଆଶାରେ ସେ ଗାଁକୁ ଫେରିଆସିଲେ । ଆଉ ସ୍ଵରୋଜଗାର କ୍ଷମ ହେବାର ମାଧ୍ୟମ ଭାବେ ଚାଷକୁ ଆପଣାଇବା ଲାଗି ମନସ୍ଥ କଲେ । ପ୍ରଥମେ ୧୮ଗୁଣ୍ଠ ଜମିରେ ବାଇଗଣ ଓ କାକୁଡି ଚାଷ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଏଥିରେ ୬ହଜାର ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚକରି ପାଇଲେ। ୧୮ ହଜାର ଟଙ୍କା । ଏହା ତାଙ୍କ ଉତ୍ସାହକୁ ଦ୍ଵିଗୁଣିତ କରିଦେଲା । ଧୀରେ ଧୀରେ ଚାଷର ପରିସର ବଢାଇଲେ । ରୋଜଗାର ବି ବଢିଲା । ତେବେ ଚକବନ୍ଦୀ ହେବା ପରେ ରାସ୍ତା କଡକୁ ତାଙ୍କ ଜମି ସବୁ ଚାଲି ଆସିବାରୁ ଚାଷକୁ ବଢାଇବାର ବାଟ ଫିଟିଗଲା । ସେଇଠୁ ସେ ୧.୨୫ଏକର ଜମିରେ ବାଇଗଣ ଚାଷ କରିଆସୁଛନ୍ତି । ତେବେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଚାଷରେ ବାଇଗଣ ଗଛ ଲଗାଇବା, ସାର-ଔଷଧ ଆଦିରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିସାରିଲେଣି ୫୦ ହଜାର ଟଙ୍କା । ଆଉ ବାଇଗଣ ବିକ୍ରିରୁ ପ୍ରାୟ ୧ ଲକ୍ଷ ୨୫ହଜାର ଟଙ୍କା ମିଳିଥିବା କଥା କୁହନ୍ତି ନରେନ୍ଦ୍ର । ତେବେ ସେ ଏକ ଦୁଃଖଦ ଘଟଣା ବିଷୟରେ କୁହନ୍ତି, "୨୦୧୫-୧୬ ମସିହାର କଥା । ବାଇଗଣ ଗଛ ଲଗାଯିବାର ୧ମାସ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବଳ କୁଆପଥର ବୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ ସବୁ ଗଛ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା । ରାଜସ୍ଵ ନିରୀକ୍ଷକ ଆସି ତାଙ୍କର କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ରିପୋର୍ଟ ନେଇଗଲେ । ହେଲେ କିଛି ବି ସହାୟତା ମିଳିଲା ନାହିଁ ।" ଫସଲବୀମା ସମ୍ପର୍କରେ ଟିଭିରୁ ଯାହା ଦେଖିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ସେ ବିଷୟରେ କିଛି ଜାଣିନାହାନ୍ତି ବୋଲି କୁହନ୍ତି । ତେବେ ତାଙ୍କ ଜମିରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ବାଇଗଣର ରହିଛି ଚାହିଦା । ଔପଦା,ଅନ୍ତରା, ଗର୍ସଙ୍ଗ ଅଞ୍ଚଳରୁ ବ୍ୟବସାୟୀ ମାନେ ଆସି ତାଙ୍କ ନିକଟରୁ ପରିବା ନେଇଯାଆନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ନିକଟସ୍ଥ ଅଲିପୁର, ପତିରାଜପୁର ଓ ଡୁଙ୍ଗୁରା ହାଟକୁ ପରିବା ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ସେ ଯାଇଥାଆନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ପତ୍ନୀ ମାଳତୀ,୩ପୁଅ କମଳାକାନ୍ତ, ପ୍ରଶାନ୍ତ ଓ ରତିକାନ୍ତ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଆନ୍ତି । କଠିନ ପରିଶ୍ରମକୁ ଆପଣେଇଥିବା ନରେନ୍ଦ୍ର କୁହନ୍ତି କୃଷି ବିଭାଗର ସହଯୋଗ ମିଳିଲେ ସେ ଚାଷକୁ ଆଉରି ବଢାଇପାରନ୍ତେ ।
ସଂଗୃହିତ –
Last Modified : 4/28/2020