ପଶୁସମ୍ପଦ ଟୁଲ୍ (ଛେଳି ଛୁଆଙ୍କ ଯତ୍ନ ଓ ରୋଗ ପରିଚାଳନା)

ଛେଳି ଛୁଆଙ୍କ ଯତ୍ନ

ପୃଷ୍ଠ ଭୁମୀ

ଛେଳିଛୁଆଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣି ମୃତ୍ୟୁହାର କମାଇବା ପାଇଁ ଆରମ୍ଭକାଳୀନ ବୟସରୁ ସେମାନଙ୍କର ଯତ୍ନ ନେବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ଵପୁର୍ଣ I ତେଣୁ, ଏହି ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଉପକରଣଟି ଛୁଆଙ୍କର ବିଶେଷ ଯତ୍ନ ନେବା ବିଷୟରେ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବ I

ସୋପାନ - ପର - ସୋପାନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ

ସୋପାନ - ୧: ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅଭ୍ୟାସ : ଛେଳି ଛୁଆଙ୍କ ପାଳନ ପାଇଁ ଚାଷୀମାନେ ଅନୁସରଣ କରୁଥିବା ସ୍ଥାନୀୟ ପଦ୍ଧତିସବୁ ସେମାନଙ୍କ ସହ ଅଲୋଚନା କରନ୍ତୁ I ଏହା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ଛେଳି ଛୁଆମାନେ ସମ୍ମୁଖିନ୍ନ ହେଉଥିବା ସମସ୍ୟା ସବୁକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବାକୁ କୁହନ୍ତୁ I ଛେଳି ଛୁଆଙ୍କୁ ଖାସୁ କରିବାପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ପଦ୍ଧତିସବୁକୁ ଚାଷୀଙ୍କ ସହ ଅଲୋଚନା କରନ୍ତୁ I

ସୋପାନ - ୨ : ଛେଳି ଛୁଆଙ୍କ ପାଳନ ପୋଷଣ : ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ବୁଝାନ୍ତୁ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବୟସରୁ ଛେଳି ଛୁଆଙ୍କର ଯତ୍ନ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ I ଏହା ଛୁଆଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ସହ ମୃତ୍ୟୁହାରକୁ କମାଇବା ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ I ଯଦି ଏକା ଥରକେ ଏକରୁ ଅଧିକ ଛୁଆ ଜନ୍ମ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଦୁର୍ବଳ ଛୁଆଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ମା' ଛେଳିର ଚିର ପାଖକୁ କ୍ଷୀର ପିଆଇବା ପାଇଁ ନିଅନ୍ତୁ I ମା' ର ପ୍ରଥମ କ୍ଷୀରରେ ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧକ ଗୁଣ ଥାଏ I ପ୍ରଥମ ତିନି ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଛୁଆଙ୍କୁ କେବଳ ମା' କ୍ଷୀର ପିଆନ୍ତୁ I ତାପରେ ଦିନକୁ ପ୍ରାୟ ୬୦ ଗ୍ରାମ୍ ଆହାର ଦିଅନ୍ତୁ I ଉତ୍ତମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଛୁଆମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ ଆକାଶ ତଳେ ତଥା ସୁର୍ଯ୍ୟାଲୋକରେ ରଖନ୍ତୁ I ଖରାଦିନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଗଛ ଛାଇରେ ଏବଂ ଶୀତଦିନେ ଖୋଲା ଜାଗାରେ ରଖନ୍ତୁ I

ସୋପାନ - ୩ : ଅଣ୍ଡିରା ଛେଳି ଛୁଆଙ୍କୁ ଦୁଇ ରୁ ଚାରି ସପ୍ତାହ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଖାସୁ କରାଯାଏ I ଖାସୁ କରିବା ପାଇଁ ବୁରଡିଜ୍ୟୋ (burdizzo ) ଖାସୁ କରିବା ଉପକରଣ (castrator) ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ଯାହା ପଶୁ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ସହଜରେ ମିଳିଥାଏ I

ସୋପାନ - ୪ : ଖାସୁ କରଣର ଉପାଦେୟତା : ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଖାସୁ କରଣର ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ଉପାଦେୟତା ବିଷୟରେ ବୁଝାନ୍ତୁ:

• ଛେଳି ଶାନ୍ତ ପ୍ରକୃତିର ହୋଇଥାଏ I
• ଶରୀରର ଓଜନ ଶୀଘ୍ର ବଢିଥାଏ I
• ମାଂସ ଅଧିକ ସୁସ୍ୱାଦୁ ଓ ଉତ୍ତମ ମାନର ହୋଇଥାଏ I
• ବୁଦାରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ହୁଏ ନାହିଁ I
• ଅବାଂଛିତ ବୁଦା ସଂଖ୍ୟା କମ ହୋଇଥାଏ I
• ମାଂସ ଓ ଚମଡାରେ ଗୁଣାତ୍ମକ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ I

ଉପସଂହାର

ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନଙ୍କୁ ଖାସୁକରଣର ସୁବିଧା ବିଷୟରେ ପଚାରନ୍ତୁ I ଛେଳିଛୁଆଙ୍କୁ କେତେ ଆହାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ଉଚିତ, ସେ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ପଚାରନ୍ତୁ I

ରୋଗ ପରିଚାଳନା

ପୃଷ୍ଠ ଭୁମୀ

ଛେଳିମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗରୁ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି I ତେଣୁ ରୋଗର ଠିକ ନିଦାନ କରିବା ଉଚିତ, ଯାହା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇପାରିବ I ଏହି ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଉପକରଣ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଛେଳିଙ୍କ ରୋଗସବୁକୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା କରିବା ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ I

ସୋପାନ - ପର - ସୋପାନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ

ସୋପାନ -୧: ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅଭ୍ୟାସ : ଛେଳିମାନଙ୍କୁ ହେଉଥିବା ସାଧାରଣ ରୋଗସବୁକୁ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରନ୍ତୁ I ସେମାନଙ୍କୁ ପଚାରନ୍ତୁ ରୋଗ ସଂକ୍ରମଣ ରୋକିବା ପାଇଁ ସେମାନେ କିଛି ଦେଶୀୟ ପଦ୍ଧତି ଆଦୃତ କରିଛନ୍ତି କି ?

ସୋପାନ -୨: ଛେଳିଙ୍କୁ ହେଉଥିବା ରୋଗ : ଛେଳିମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା କିଛି ସାଧାରଣ ରୋଗ ଏବଂ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ:

• ବଜବଜିଆ ରୋଗ: ଛେଳିମାନେ ଥଣ୍ଡା ଓ ଜ୍ୱରରେ ପୀଡିତ ହୁଅନ୍ତି I ଲକ୍ଷଣ ସବୁରେ ବେକ ଫୁଲିବା, ମୁହଁରୁ ଲାଳ ଗଡିବା ଦେଖାଯାଏ ଓ ଛେଳିର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥାଏ

ଏହି ରୋଗକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ପାଇଁ ଟୀକାକରଣ କରିବା ଉଚିତ I ଯଦି ଛେଳିକୁ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ପଶୁ ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ କରନ୍ତୁ I

• ଫାଟୁଆ ରୋଗ: ଶରୀର ତାପମାତ୍ରା ବଢିଯାଇ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ରୁଚି କମି ଯାଇଥାଏ I ମୁହଁ ଓ ଖୁରା ଫୁଲିବା ସହ କ୍ଷତ ଦେଖାଯାଇଥାଏ I ମୁହଁରୁ ଲାଳ ଗଡିବା ଦେଖାଯାଏ ।

ଫୁଲିଥିବା ଖୁରା ଫାଟିଯାଇଥାଏ I ଗୋଡକୁ ଆଲକାଲାଇନ ପାଣିରେ (ଏକ ଲିଟର ପାଣିରେ ୨୦ ଗ୍ରାମ) ଧୋଇବା ସହ ପଶୁଡାକ୍ତରଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରନ୍ତୁ I

• ପିପିଆର୍ (ପେଷ୍ଟି ଡେସ୍ ପଟାଇଟିସ୍ ରୁମିନାଣ୍ଟ): ନାକର ବାହାର ଭାଗ ଓ ଆଖି ନାଲି ହୋଇଯାଏ I

ପାଟିରେ ଘା ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଛେଳିକୁ ପତଳା ଝାଡା ହେବା ସହ, ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଛେଳିର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଯାଏ I ଏହି ରୋଗକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ପାଇଁ ଛେଳିକୁ ଟୀକାକାରଣ କରିବା ଉଚିତI

• ଏଣ୍ଟେରୋଟୋକ୍ସିମିଆଁ (ଅନ୍ଥଃ ବିଷାଣୁ): ଏହି ରୋଗ ଯୋଗୁଁ ଛୁଆମାନେ ଅଧିକ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି I ଏହି ରୋଗ ହେଲେ କଳା ଓ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ପତଳା ଝାଡା ହୁଏ I ତଳ ପେଟରେ ଯନ୍ତ୍ରଣ ହେବା ସହ ଛେଳିଟିର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥାଏ I ବୟସ୍କ ଛେଳିମାନେ ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ଶୁଖି ଯାଆନ୍ତି I
• ପରଜୀବୀ ରୋଗ: ଛେଳିମାନେ ପଡିଆରେ ଚରିବା ସମୟରେ ପରଜୀବୀ ଛେଳିର ଦେହ ଭିତରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ I କୃମି ଯୋଗୁଁ ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି କମି ଯାଇଥାଏ I ଛେଳି ମେଣ୍ଢାରେ ପରଜୀବୀ ଅଣ୍ଡା ପରିଲ୍ଲଖିତ ହୁଏ I ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ପଶୁଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନିଅନ୍ତୁ I
• ଟିଙ୍କ ଓ ଉକୁଣି: ବେଳେ ବେଳେ ଟିଙ୍କ ଓ ଉକୁଣି ଛେଳି ଦେହରୁ ରକ୍ତ ଶୋଷି ନିଅନ୍ତି I ଏହା ଛେଳିଦେହରେ ରକ୍ତ ହୀନତା ସୃଷ୍ଟି କରେ I

ଯଦି ଗୁହାଳକୁ ସଫାରଖାଯାଏ, ଏହି ପୋକର ଆକ୍ରମଣ କମିଯାଏ I ଟିଙ୍କ ଓ ଉକୁଣି ଆକ୍ରମଣକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ପାଇଁ, କାନ୍ଥ ଉପରେ କୀଟନାଶକ ଔଷଧ ସିଞ୍ଚନ କରନ୍ତୁ I

ସୋପାନ - ୩: ଛେଳି ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ : ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ କୁହନ୍ତୁ କି ନିମ୍ନଲିଖିତ ଲକ୍ଷଣମାନ ଦେଖାଦେଲେ ସାଧାରଣତଃ ଛେଳି ରୁଗ୍ଣ ଅଛି ବୋଲି ଜଣା ପଡିଥାଏ :

• ଶରୀର ଓଜନ କମି ଯାଇଥାଏ I
• ଶରୀରରେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ କମିଯିବା ଯୋଗୁଁ ଚମଡା ଶୁଖିଲା ହୋଇଯାଏ I
• ଛେଳି ଛୋଟେଇ ଚାଲୁଥାଏ I
• ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନେବାରେ ଅସୁବିଧା ଅନୁଭବ କରିବା I
• ନାକ, ପାଟି, ଆଖି କିମ୍ବା ଯୌନାଙ୍ଗରୁ ଯଦି ଅସ୍ୱାଭାବିକ ପଦାର୍ଥ ଝରୁଥାଏ I
• ଝାଡାରେ ରକ୍ତ ପଡୁଥାଏ ବା ଝାଡା ପତଳା ହେଉଥାଏ I
• ଦେହରେ ଉତ୍ତାପ ବଢ଼ିଯାଏ I
• ଆଖି ସେଥା ପଡିଯାଏ I
• ଚମଡାରୁ ବାଳ ଝଡି ଯାଉଥାଏ I
• ଖାଇବା ବନ୍ଦ କରିଦିଏ କିମ୍ବା ଅଳ୍ପ ଖାଉଥାଏ I

ସୋପାନ - ୪: ଟୀକାକରଣ ସାରଣୀ : ତଳେ ଛେଳିକୁ ଦିଆଯାଉଥିବା ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧକ , ଟୀକାକରଣର ବୟସ ଓ ଟୀକାଦାନ ପଦ୍ଧତି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି I ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଏହି ଚାର୍ଟ ଦେଖାନ୍ତୁ ।

ଉପସଂହାର

ଅଧିବେଶନର ଶେଷ ଆଡକୁ, ଜଣେ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀଙ୍କୁ ଛେଳିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ରୋଗ ଓ ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ସବୁକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ପାଇଁ କୁହନ୍ତୁ I ଏହି ରୋଗକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନେ କ'ଣ କରିବେ ପଚାରନ୍ତୁ I ଏହା ମଧ୍ୟ ପଚାରନ୍ତୁ କି ସେମାନେ ପ୍ରତିଷେଧକ ଟୀକାକରଣର ସାରଣୀକୁ ଠିକ ଭାବରେ ବୁଝିଛନ୍ତି କି ନାହିଁ I

ଆଧାର – ପୋର୍ଟାଲ ଟିମ