ଜୀବାଣୁ ସାରରେ ଜୀବନ୍ତ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଜୀବାଣୁସବୁ ରହିଥାଏ ଯାହା ମାଟିରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବେ ଯବାକ୍ଷାରଯାନ ବାନ୍ଧିରଖି ଫସଲକୁ ପୋଷକ ଯୋଗାଇଥାଏ I ଜୈବିକ ସାରରେ ଥିବା ଏହି ସବୁ ସୂକ୍ଷ୍ମଜୀବାଣୁ ମୃତ୍ତିକାର ପ୍ରାକୃତିକ ପୋଷକ ଚକ୍ର ବଜାୟ ରଖି ମୃତ୍ତିକାର ଜୈବ ପଦାର୍ଥକୁ ନିର୍ମାଣ କରିଥାଏ I ଜୀବାଣୁ ସାର ବ୍ୟବହାର କଲେ ଫସଲ ସୁସ୍ଥ ଭାବେ ବଢିବା ସହ ଏହା ଚିରନ୍ତନ ଭାବେ ମୃତ୍ତିକାର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ବୃଦ୍ଧିକରିଥାଏ I ତେଣୁ ଜୀବାଣୁ ସାର ମୃତ୍ତିକାର ଉର୍ବରତାକୁ ବୃଦ୍ଧିକରିବା ସହ ଏହା ଫସଲର ଖାଦ୍ୟସାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିଥାଏ I ଏହି ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଟୁଲ୍ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଜୀବାଣୁ ସାରର ମହତ୍ୱ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବା ସହ ଏହାର ବ୍ୟବହାର ବିଷୟରେ ସଚେତନ କରିବ I
ସୋପାନ -୧: ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅଭ୍ୟାସ: ଚାଷୀମାନଙ୍କର ଜୀବାଣୁ ସାର ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନକୁ ଆକଳନ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ସେମାନେ ସାଧାରଣ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା କିଛି ଜୀବାଣୁସାରର ନାମ ପଚାରି ବୁଝନ୍ତୁ I ସେମାନଙ୍କୁ ପଚାରି ବୁଝନ୍ତୁ ଯେ ଆବଶ୍ୟକ ବେଳେ ସେମାନେ ଜୀବାଣୁ ସାର ସଂଗ୍ରହ କରି ପାରନ୍ତି କି I ଏଥି ସହିତ ପଚାରନ୍ତୁ ଯେ ସେମାନେ ଡାଲି ଜାତୀୟ ଫସଲରେ ଚେର ଗଣ୍ଠିକୁ ଦେଖିଛନ୍ତି କି I
ସୋପାନ -୨: ଜୈବିକ ସାର କ’ଣ ?: ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ବୁଝାନ୍ତୁ ଯେ ଜୀବାଣୁ ସାରରେ ଜୀବନ୍ତ ସୂକ୍ଷ୍ମଜୀବାଣୁସବୁ ରହିଥାଏ I ଯେତେବେଳେ ଏହାକୁ ବିହନ, ଫସଲ ଉପରେ କିମ୍ବା ମୃତ୍ତିକାରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ଏହା ମାଟିର ଉପରଅଂଶ କିମ୍ବା ଗଛରେ ନିଜର ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରି ପୋଷିତ ଗଛକୁ ଆବଶ୍ୟକ ପୋଷକ ପ୍ରଦାନ କରି ଏହାର ବୃଦ୍ଧିକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ I ଜୀବାଣୁ ସାର ଅଧିକ ମହଙ୍ଗା ନୁହେଁ ଏବଂ ଏହାକୁ ଗରୀବ ଚାଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ I ଜୀବାଣୁସାର ପରିବେଶ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ହେବା ସହ ଏହା ପରିବେଶକୁ ପ୍ରଦୂଷକରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ ଏବଂ ମୃତ୍ତିକାର ପୋଷାକ ମାନକୁ ମଧ୍ୟ ବଢ଼ାଇ ଥାଏ I ଜୀବାଣୁ ସାରର ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସ ସବୁ ହେଉଛି, ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଫିମ୍ପି ଏବଂ ସାଇନୋବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ (ନୀଳହରିତ ଶୈବାଳ) I ଜୀବାଣୁ ସାର ପାଇଁ ବହୁଳ ଭାବେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କଲଚର୍ , ଆଜୋଲା, ନୀଳହରିତ ଶୈବାଳ ଇତ୍ୟାଦି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ I
ସୋପାନ -୩: ଜୈବ ସାର ଏବଂ ଜୈବିକ ଖତ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ କ’ଣ : ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ଜୀବାଣୁ ସାର ଏବଂ ଜୈବିକ ଖତ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପ୍ରଭେଦକୁ ବୁଝାନ୍ତୁ I ସେମାନଙ୍କୁ କୁହନ୍ତୁ ଯେ ଜୀବାଣୁ ସାର ହେଉଛି ଉପକାରୀ ଜୀବାଣୁଦ୍ୱାରା ସଂରଚିତ ହୋଇଥିବା ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ଯାହା ସୂକ୍ଷ୍ମ ଜୀବାଣୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଯେପରିକି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଆଲଗି ଏବଂ ଫିମ୍ପି କିମ୍ବା ଏହିସବୁର ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଯହା ଫସଲର ଉତ୍ପାଦନକୁ ବୃଦ୍ଧିକରିଥାଏ I ଜୈବିକ ଖତ ପଶୁମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଖତଭାବରେ କିମ୍ବା ଗଛ ଠାରୁ ସବୁଜ ଖତ ଭାବରେ ମିଳିଥାଏ I
ସୋପାନ -୪: ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କଲଚରକୁ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରିବେ: ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଡାଲି ଜାତୀୟ ଫସଲ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରାଇଜୋବିୟମ କଲ୍ଚର ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି I ରାଇଜୋବିୟମ କଲ୍ଚର ପାଇଁ ଆଜୋଟୋବାକ୍ଟର, ଆଜୋସ୍ପିରିଲମ୍ ଏବଂ ଫସଫରୋକଲ୍ଚର ଇତ୍ୟାଦି ବ୍ୟବହାର କରି ହେବ I କିନ୍ତୁ ପରିମାଣ ଅଲଗା ଅଲଗା ହୋଇପାରେ I ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ହାର ହେଉଛି ଆଜୋଟୋବାକ୍ଟର, ଆଜୋସ୍ପିରିଲମ୍ ପାଇଁ ଏକର ପିଛା ୧୨୦୦ ଗ୍ରାମ ରୁ ଦୁଇ କିଲୋଗ୍ରାମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ଫସଫରୋକଲ୍ଚର ପାଇଁ ଏକର ପିଛା ୧୬୦୦ ଗ୍ରାମ I କମ୍ପୋଷ୍ଟ ସହ ମିଶ୍ରଣ କରି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କଲଚରକୁ ବ୍ୟବହାର କରିହେବ I ଚାରା ରୋଇବା ପୂର୍ବରୁ ଏହାର ଚେରକୁ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କଲ୍ଚର ମିଶ୍ରଣରେ ୧୫ ରୁ ୨୦ ମିନିଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୁଡାଇ ରଖିହେବ I
ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କଲଚର୍ ବ୍ୟବହାର ପଦ୍ଧତିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତୁ I
ଆଜୋଲାକୁ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ : ଆଜୋଲା ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାର ପାଣି ଦଳ I ଆଜୋଲା ବ୍ୟବହାର କଲେ ଏକ ଏକର ପ୍ରତି ୧୦ ରୁ ୧୨ କେ.ଜି. ଯବାକ୍ଷାରଯାନ ମୃତ୍ତିକାକୁ ମିଳିଥାଏ I
ନୀଳହରିତ ଶୈବାଳ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ : ନୀଳହରିତ ଶୈବାଳ ସବୁଠାରୁ ସରଳ ଜୀବନ୍ତ ଜୀବାଣୁ ଯାହା ଅଣ-ଜୈବିକ ପଦାର୍ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥାଏ I ଏହା ଅତି ସୁକ୍ଷ୍ମ ଜୀବ ଯାହା ବହୁଳ ଭାବେ ବିବିନ୍ନ ଜଳପ୍ରଦ ସ୍ଥାନରେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ I ନୀଳହରିତ ଶୈବାଳର ବହୁତ ଅଧିକ ଆର୍ଥିକ ମହତ୍ୱ ଅଛି କାରଣ ଏହା ମାଟିରେ ଜୈବିକ ପଦାର୍ଥ ମିଶାଇ ମୃତ୍ତିକାର ଉର୍ବରତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ I ନୀଳହରିତ ଶୈବାଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଏକର ପିଛା ୧୦ ରୁ ୧୨ କେ.ଜି. ଯବାକ୍ଷାରଯାନ ମିଳିଥାଏ I
ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନଙ୍କୁ ପଚାରନ୍ତୁ ଯେ ସେମାନେ ଜୀବାଣୁ ସାର, ରସାୟନିକ ସାର ଏବଂ ଜୈବିକ ଖତ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦକୁ ଜାଣି ପାରୁଅଛନ୍ତି କି I ନିଜ ନିଜର ଅଞ୍ଚଳରେ ମିଳୁଥିବା କିଛି ଜୈବିକ ସାର/ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କଲଚରର ନାମ କହିବାକୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କୁହନ୍ତୁ I
ଆଧାର – ପୋର୍ଟାଲ ଟିମ
Last Modified : 2/19/2020