ତୃଣଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ବା ଘାସ ଗୋରୁଙ୍କ ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟ । ଉନ୍ନତ କମିସର ଘାସ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଗୋପାଳନ ବ୍ୟବସାୟୀକୁ ଅଧିକ ଲାଭଜନକ କରିଥାଏ । କାରଣ ସବୁଜ ଘାସରେ ଯଥେଷ୍ଟ ମାତ୍ରାରେ ଶ୍ଵେତସାର, ପୃଷ୍ଟିସାର, ଭିଟାମିନ୍, ଧାତବ ଲବଣ ଭରପୂର ଥିବାରୁ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନରେ ସହାୟକ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଗାଈର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିକାଶ,ପ୍ରଜନନ ଦକ୍ଷତା ତଥା ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ।
ସାରଣୀ -୧
ଘାସର ନାମ |
ଏକର ପ୍ରତି ଆବଶ୍ୟକ ବିହନ |
ଏକର ପ୍ରତି ଅମଳ |
ମକା |
୨୦କି.ଗ୍ରା. |
୧୨୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ସୋରଗମ୍ |
୨୦କି.ଗ୍ରା. |
୧୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ବାଜରା |
୪କି.ଗ୍ରା. |
୧୦୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ଯବଧାନ |
୪୦କି.ଗ୍ରା. |
୧୨୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ବରଗୁଡି |
୧୫କି.ଗ୍ରା. |
୮୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ଗୁଆଁର |
୧୦କି.ଗ୍ରା. |
୮୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ବରସିମ୍ |
୧୦କି.ଗ୍ରା. |
୧୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ଲୁସର୍ନ |
୧୦କି.ଗ୍ରା. |
୧୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ଚାଇନିଜ କ୍ୟାବେଜ୍ |
୪କି.ଗ୍ରା. |
୮୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ବର୍ତ୍ତମାନ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ଚାରଣ ଭୂମିଗୁଡିକ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଯାଇଛି । ତେଣୁ ଗୋରୁଙ୍କ ଘାସ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବାପାଇଁ ଘାସଚାଷ ହିଁ ଏକମାତ୍ର ବିକଳ୍ପ ପନ୍ଥା । ସମୟ ଅନୁସାରେ ଉତ୍ପାଦିତ ଘାସକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ । ଯଥା-୧ ଋତୁକାଳୀନ ଘାସ ଓ ୨-ବହୁ ବର୍ଷୀୟ ଘାସ । ସେହିପରି ଘାସରେ ରହିଥିବା ଖାଦ୍ୟସାର ଅନୁସାରେ ଘାସକୁ ଦୁଇଟି ବିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତି କରାଯାଇଛି । ଯଥା ୧. ଶସ୍ୟଜାତୀୟ ଘାସ – ଅଧିକ ଶ୍ଵେତସାର ଯୁକ୍ତ, ୨. ଛୁଇଁ ଜାତୀୟ ଘାସ – ଅଧିକ ପୃଷ୍ଟିସାର ଯୁକ୍ତ । ଗାଈମାନଙ୍କୁ ଉପରୋକ୍ତ ୨ କିସମ ଘାସ – ଯଥା ଶସ୍ୟଜାତୀୟ ଘାସ ୨ ଭାଗ ଓ ଛୁଇଁ ଜାତୀୟ ଘାସ ୧ ଭାଗ ହିସାବରେ ଖୁଆଇଲେ ଅଧିକ ଲାଭ ମିଳିଥାଏ ।
ବର୍ଷର ବିଭିନ୍ନ ଋତୁରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଗ୍ରୀଷ୍ମ, ବର୍ଷା ଓ ଶୀତଋତୁରେ ଚାଷ କରାଯାଇଥିବା ଘାସକୁ ଋତୁକାଳୀନ ଘାସ କୁହାଯାଏ ବର୍ଷାଦିନେ ଶସ୍ୟଜାତୀୟ ଘାସ ଯଥା – ମକା ସୋରଗମ୍, ବାଜରା ଓ ଛୁଇଁ ଜାତୀୟ ଘାସ ଯଥା – ଗୁଆଁର, ବରଗୁଡି, ରାଇସ୍ ବିନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ । ଜଳସେଚନରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲେ ଉପରୋକ୍ତ ଘାସ କିସମଗୁଡ଼ିକ ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁରେ ମଧ୍ୟ ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ । ସେହିପରି ଶୀତଋତୁରେ ଜଳସେଚିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଶସ୍ୟ ଜାତୀୟ ଘାସ ଯଥା - ଯବଧାନ ଓ ଛୁଇଁ ଜାତୀୟ ଘାସ ବରସିସ୍, ଲୁସର୍ନ, ଚାଇନିଜ କେବେଜ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଚାଷ ହୋଇଥାଏ ।
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଫସଲ ତୁଳନାରେ ଘାସ ଫସଲ ଲାଗି ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ ଜଳର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥାଏ । ଏହି ଫସଲ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚା ନିଗିଡା ଜମି ଚୟନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଜମି ଚୟନ ପରେ ଏହାକୁ ହଳକରି ମାଟିଗୁଣ୍ଡ କରିବା ଓ ଏକର ପ୍ରତି ୧୦୦କି.ଗ୍ରା. ସୁପର ଫସ୍ ଫେଟ୍ ସାର କିମ୍ବା ୫୦ କି.ଗ୍ରା. ଡିଏପି ସାର, ୧୫କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ସାର ୨-୩ ଟ୍ରାକ୍ଟର ଟ୍ରଲି ଶଢା ଗୋବରଖତ ପ୍ରଯୋଗକରି ମଞ୍ଜି ବୁଣାଯାଏ । ମାତ୍ର ଶୀତଦିନିଆ ବରସିସ୍, ଲୁସର୍ନ ଘାସ ମଞ୍ଜିକୁ ମାଟି ଗୁଣ୍ଡକରି ଛୋଟ ପଟାଳି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଠିଆପାଣିରେ ବୁଣିଲେ ଅଧିକ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ । ସମସ୍ତ ଫସଲ ବୁଣିବାର ୨-୩ ସପ୍ତାହ ଅନ୍ତରରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୫-୨୦ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ଓ ସୋରଗମ୍ ଜାତୀୟ ଘାସ ଯାହାକି ଏକରୁ ଅଧିକ ଥର ଅମଳ ଦେଇଥାଏ ସେହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅମଳ ପରେ ୟୁରିଆ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ସୋରଗମ୍ ଓ ବାଜରା ଇତ୍ୟାଦି ଘାସ ଫୁଲ ଉଡାଇବା ସମୟରେ ମକା ମଞ୍ଜି କ୍ଷୀର ଢୋକିବା ସମୟରେ ବରଗୁଡି ଓ ଗୁଆଁର ଫସଲ ଛୁଇଁ ଧରିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଅମଳ କରାଯାଇଥାଏ । ବରସିସ୍ ଲୁସର୍ନ ଇତ୍ୟାଦି ଫସଲ ବୁଣିବାର ୪୫ ରୁ ୬୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରତି ୩୦-୩୫ ଦିନ ଅନ୍ତରରେ ୩-୪ ଥର ଘାସ ଅମଳ କରାଯାଇଥାଏ । ଋତୁକାଳୀନ ଘାସଚାଷ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବିହନ ପରିମାଣ ଓ ଘାସ ଉତ୍ପାଦନ ତାଲିକା (ସାରଣୀ-୧) ।
ଯେଉଁ ଘାସ ଫସଲ ଜମିରେ ଥରେ, ରୋପଣ କଲେ ତାହା କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ୪-୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅମଳ ଦେଇଥାଏ, ତାହାକୁ ବହୁବର୍ଷୀୟ ଘାସ କୁହାଯାଏ। କେତେକ ପ୍ରଧାନ ବହୁବର୍ଷୀୟ ଘାସ ଫସଲ ହେଲା - ସଙ୍କର, ହାତିଆ,ଗିନି, ପାରା, କଙ୍ଗେ । ସିଗ୍ ନାଲ୍, ଷ୍ଟାଇଲୋ, ହ୍ୟୁମିଡିକୋଲା ଇତ୍ୟାଦି । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଫସଲ ପରି ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତ ସମୟରେ ଏକର ପ୍ରତି ୨-୩ ଟ୍ରାକ୍ଟର ଟ୍ରଲି ଶଢ । ଗୋବରଖତ, ୧୦୦ କି.ଗ୍ରା. ସିଙ୍ଗଲ ସୁପର ଫସ୍ ଫେଟ୍ ୧୫କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ସଙ୍କର ହାତିଆ, ଗିନି, ପାରା ଓ ହ୍ୟୁମିଡିକୋଲା ଇତ୍ୟାଦି ଘାସର ମୂଳ ବା କାଣ୍ଡ ଧାଡିରେ ରୋପଣ କରାଯାଏ । ସଙ୍କର ହାତିଆ, ଗିନି ଇତ୍ୟାଦି ଉଚ୍ଚା ନିଗିଡା ଜମିରେ ଓ ପାରା ସନ୍ତସନ୍ତିଆ ଖାଲୁଆ ଜମିରେ ଭଲ ବଢିଥାଏ । ମୂଳ ବା କାଣ୍ଡ ରୋପଣରେ ୨-୩ ସପ୍ତାହ ପରେ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅମଳ ପରେ ଏକର ପିଛା ୧୦-୨୦ କି.ଗ୍ରା. ୟୁରିଆ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କାଲେ ଅଧିକ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ । ପ୍ରାୟ ୨ ମାସରେ ପ୍ରଥମ ଅମଳ ଓ ପ୍ରତି ୪୫-୫୦ ଦିନ ଅନ୍ତରରେ ଏହିପରି ପ୍ରାୟ ୩-୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଘାସ ଚାଷ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ ।
ସାରଣୀ -୨
ଘାସର ନାମ |
ଏକର ପ୍ରତି କାଣ୍ଡ/ମୂଳ/ମଞ୍ଜି ପରିମାଣ |
ଏକର ପ୍ରତି ଅମଳ ପରିମାଣ |
ସଙ୍କର ହାତିଆ |
୧୦୦୦୦ ଖଣ୍ଡ |
୧୦୦୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ଗିନି |
୧୨୦୦୦ ଖଣ୍ଡ |
୩୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ପାରା |
୨୦୦୦୦ ଖଣ୍ଡ |
୩୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
କଙ୍ଗୋ ସିଗ୍ ନାଲ |
୧୫୦୦୦ ଖଣ୍ଡ |
୩୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ହ୍ୟୁମିଡିକୋଲା |
୪୦୦୦୦ ଖଣ୍ଡ |
୩୫୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ଷ୍ଟାଇଲୋ, ସିରାଟ୍ରୋ, ସେଣ୍ଟ୍ରାସିମା |
୫ କି.ଗ୍ରା. ମଞ୍ଜି |
୨୦୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ |
ଷ୍ଟାଇଲୋ ସିରାଟ୍ରୋ, ଲୁସର୍ନ ଇତ୍ୟାଦି ଘାସ ମଞ୍ଜି ବୁଣା ଯାଇଥାଏ ଓ ଏଥିରୁ ବର୍ଷକୁ ୩-୪ ଥର ଘାସ ଉତ୍ପାଦନ ମିଳିଥାଏ । ସଙ୍କର ହାତିଆ ଘାସରେ ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲାବେଳେ ଅନ୍ୟ ବହୁବର୍ଷୀୟ ଘାସ କିସମଗୁଡିକ ମରୁଡି ସହଣୀଯୁକ୍ତ । ଋତୁକାଳୀନ ଘାସ ଚାଷ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବିହନ ପରିମାଣ ଓ ଘାସ ଉତ୍ପାଦନ ତାଲିକା (ସାରଣୀ-୨) ।
ସଂଗୃହିତ -କେଶବ କୁମାର ମହାପାତ୍ର,ସହକାରୀ ତୃଣ ଉନ୍ନୟନ ଅଧିକାରୀ, ଜିଲା ମୁଖ୍ୟ,ପ୍ରାଣୀ ଚିକିତ୍ସା କାର୍ଯ୍ୟଳୟ ଖପୁରିଆ,କଟକ
Last Modified : 7/23/2020