ମଇଁଷି ପାଳନ

ମଇଁଷି ପାଳନ କରିବା କାହିଁକି ?

ମଇଁଷି ପାଳନ ଏକ ଲାଭଜନକ ବ୍ୟବସାୟ । ଏହା ଆମ୍ଭ ମାନଙ୍କର ଚାଷ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ଦୁଗ୍ଧ ଓ ମାଂସ ଯୋଗାଇଥାଏ । ମଇଁଷିର ଚମଡ଼ା, ଗୋବର, ହାଡ଼, ରକ୍ତ ଓ ସିଙ୍ଗ ଇତ୍ୟାଦି ଆମର ବିଭିନ୍ନ କାମରେ ଲାଗିଥାଏ । ଭାରତ ବର୍ଷରେ ପାଳନ କରାଯାଉଥାଏ ଦୁଗ୍ଧ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଣୀ ଯଥା – ମଇଁଷି, ଗାଈ ଓ ଛେଳି ଇତ୍ୟାଦି ମଧ୍ୟରୁ ମଇଁଷିକୁ ମୁଖ୍ୟ ଦୁଗ୍ଧ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଣୀ ରୂପେ ଗଣ୍ୟ କରାଯାଉଅଛି । ୨୦୦୭ ମସିହା ଗଣନା ଅନୁସାରେ ଆମ ଦେଶର ସମୁଦାୟ ଗୋମହିଷାଦି (୩୦୪ ନିୟୁତ) ସଂଖ୍ୟାର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ମଇଁଷି (୧୦୫ ନିୟୁତ) ଅଟନ୍ତି । ସମୁଦାୟ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ (୧୦.୮ ନିୟୁତ ଟନ୍) ମଧ୍ୟରୁ ଶତକଡ଼ା ୫୩ ଭାଗ ଦୁଗ୍ଧ କେବଳ ମଇଁଷିମାନଙ୍କ ଠାରୁ ମିଳୁଥିବା ବେଳେ ଅବଶିଷ୍ଟ ୪୭ ଭାଗ ଦୁଗ୍ଧ ଗାଈ ଓ ଛେଳିଠାରୁ ମିଳିଥାଏ ।

ମଇଁଷିର ଦୁଗ୍ଧ ଗାଈ ଓ ଛେଳି ଦୁଗ୍ଧ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ପୃଷ୍ଟିକର ଓ ସୁସ୍ଵାଦୁ । କାରଣ ମଇଁଷି ଦୁଗ୍ଧରେ ସ୍ପ୍ରେହସାର (ସିଆ) ଓ ପୁଷ୍ଟିସାରର ପରିମାଣ ଗାଈ ଓ ଛେଳି ଦୁଗ୍ଧ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଥାଏ । ମଇଁଷି ଦୁଗ୍ଧରେ ହାରାହାରି ଶତକଡ଼ା ୭ ଭାଗ ସ୍ପ୍ରେହସାର (ଘିଅ) ଓ ୪ ଭାଗ ପୁଷ୍ଟିସାର ଥାଏ । ଏଣୁ ଭାରତର ହରିଆନା, ପଞ୍ଜାବ, ଗୁଜୁରାଟ, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଓ ବିହାର ଇତ୍ୟାଦି ରାଜ୍ୟରେ ମଇଁଷି ଦୁଗ୍ଧର ଚାହିଦା ଗାଈ ଠାରୁ ଅଧିକ । ତେଣୁ ଏହି ରାଜ୍ୟ ଗୁଡ଼ିକର ଚାଷୀମାନେ ଗୋପାଳନ ଅପେକ୍ଷା ମଇଁଷି ପାଳନ କରିବାକୁ ଅଧିକ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି । ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦକ ସମବାୟ ସଂଘ ମାନଙ୍କରେ ଦୁଗ୍ଧର ଘିଅ ଓ ପୁଷ୍ଟିସାରର ପରିମାଣକୁ ନେଇ ଚାଷୀଙ୍କୁ ଦୁଗ୍ଧର ମୂଲ୍ୟ ଦିଆଯାଇଥିବାରୁ ଚାଷୀ ଗାଈ ଦୁଗ୍ଧ ଅପେକ୍ଷା ମଇଁଷି ଦୁଗ୍ଧରୁ ଅଧିକ ଲାଭ ପାଇଥାଏ ।

ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଦୁଗ୍ଧରେ ଅବା ଉପାଦାନ (ଶତକଡ଼ା ପ୍ରତି)

ମଇଁଷିର ମାଂସ ଏକ ସୁସ୍ଵାଦୁ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ । ଏଥୁରେ ଶତକଡ଼ା ୭୮.୭ ଭାଗ ଜଳ, ୧୯.୪ ଭାଗ ପୁଷ୍ଟିସାର, ୦.୯ ଭାଗ ଚର୍ବି ଓ ୧୦ ଭାଗ ଲବଣ ଥାଏ । ଏଥିରେ ଚର୍ବି ଭାଗ କମ୍ ଓ ପୁଷ୍ଟିସାର ଅଂଶ ବେଶି ଥିବାରୁ ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶରେ ମଇଁଷି ମାଂସର ଚାହିଦା ଦିନକୁ ଦିନ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି । ଆମ ଭାରତ ବର୍ଷରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିବା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ମାଂସ (ଛେଳି ମାଂସ, କୁକୁଡ଼ା ମାଂସ, ମଇଁଷି ମାଂସ)ର ପରିମାଣ ମଧ୍ୟରୁ ମଇଁଷି ମାଂସର ପରିମାଶ ଶତକଡ଼ା ୧୪ ଭାଗ ଏବଂ ମାଂସ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର ସ୍ଥାନ ତୃତୀୟ (ପ୍ରଥମ- ଛେଳି ମାଂସ ଓ ଦ୍ଵିତୀୟକୁକୁଡ଼ା ମାଂସ) । ଅଣ୍ଡିରା ମଇଁଷି ବାଛୁରୀଙ୍କୁ ଅଧିକ ଯନ୍ତ୍ରରେ ଲାଳନ ପାଳନ କରି ଅଧିକ ମାଂସ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇ ପାରିବ । କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ହରାଇବା ପରେ ଅଣ୍ଡିରା ମଇଁଷିର ମାଂସ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।

ଭାରତ ବର୍ଷରେ ଚାଷ ପାଇଁ ମଇଁଷିକୁ ବହୁଳ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ । କାଦୁଆ ଜମିରେ ଚାଷ କରିବା ପାଇଁ ବଳଦ ଅପେକ୍ଷା ଅଣ୍ଡିରା ମଇଁଷି (ପଣ୍ଡା)ର ଚାହିଦା ବେଶି । ଗୋଟିଏ ପଣ୍ଡା ଅନ୍ତତଃ ପକ୍ଷେ ୧୫-୧୬ ବର୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷ ରହି ଚାକ୍ଷୀଙ୍କୁ ଶଗଡ଼ ଟାଣିବା, ହଳ କରିବା ଓ ଧାନ ଅମଳ ଇତ୍ୟାଦି କାମରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

ମଇଁଷି ଗାଈ ପରି ଏକ ରୋମାନ୍ଥକ ପ୍ରାଣୀ । ମଇଁଷିର ହଜମ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଓ ହଜମ ଶକ୍ତି । ଗାଈଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଉନ୍ନତତର ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାର ଓଜନ ତୁଳନାରେ ମଇଁଷି ଅଳ୍ପ ଖାଇ ଅଧିକ ଦୁଗ୍ଧ ଦେଇଥାଏ । ଏପରିକି ଯେଉଁ ଖାଦ୍ୟ ଗାଈ ଖାଇବାକୁ ପସନ୍ଦ କରେ ନାହିଁ, ମଇଁଷି ତାକୁ ଆନନ୍ଦରେ ଖାଇଥାଏ । ଗୋଟିଏ ମଇଁଷି ଗୋଟିଏ ଗାଈ ଅପେକ୍ଷା ଶତକଡ଼ା ୧୪ ଭାଗ ଶୁଷ୍ପ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଖାଦ୍ୟସାର ଗୁଡ଼ିକୁ ୨ ରୁ ୫ ଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଧିକ ହଜମ କରିପାରେ । ବିଶେଷ କରି ତନ୍ତୁ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟକୁ ଗାଈ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ହଜମ କରିଥାଏ ।

ମଇଁଷି ଗାଈ ଅପେକ୍ଷା କମ୍ ଯତ୍ନରେ ଓ ଅଳ୍ପ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଅଧିକ ଦୁଗ୍ଧ ଦେଇ ଚାଷୀଙ୍କୁ ଅଧିକ ଲାଭ ଦେଇଥାଏ । ପୃଥିବୀରେ କେବଳ ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ମଇଁଷି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମଇଁଷିର ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାରତବର୍ଷ ବୋଲି ମତ ପୋଷଣ କରିଥାନ୍ତି । ମୁରା ମଇଁଷି ଭାରତର ତଥା ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ମଇଁଷି ମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଦୁଗ୍ଧଜାତୀୟ ମଇଁଷି ରୂପେ ସୁପରିଚିତ । ଏହି ମୁରା ମଇଁଷିର ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାରତ ବର୍ଷର ହରିଆନା ରାଜ୍ୟର ହିସାର, ରୋହତକ, ଜିଦ୍ ଆଦି ଜିଲ୍ଲା ସମୁହ ତଥା-ଦିଲ୍ଲା ଓ ପଞ୍ଜାବ ଇତ୍ୟାଦି ହୋଇଥିବାରୁ ଭାରତର ଜଳବାୟୁ ମଇଁଷି ପାଳନ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଉପଯୋଗୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥାଏ । ଏଣୁ ଓଡ଼ିଶା ତଥା ଭାରତର ଚାଷୀମାନେ ମଇଁଷି ପାଳନ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଉଚିତ୍ ।

ମଇଁଷି ପାଳନରେ ଅସୁବିଧା

ମଇଁଷି ପାଳନରେ କେତେ ଗୁଡ଼ିଏ ଅସୁବିଧା ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ଅସୁବିଧା ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା –

1. ବିଳମ୍ବରେ ଋତୁବତୀ ହେବା ।
2. ବିଳମ୍ବରେ ଛୁଆ ଦେବା ।
3. ଅଧିକ ଦିନ ଗର୍ଭବତୀ ରହିବା ।
4. ଅଧିକ ଦିନ ପଡ଼ିଆ ରହିବା ।
5. ଅଧିକ ବ୍ୟବଧାନରେ ଛୁଆ ପ୍ରସବ କରିବା ।
6. ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗଡୁରେ ଗରମକୁ ଆସିବା ।
7. ମଇଁଷିର ଗରମ ହେବା ସହଜରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ନ ପାରିବା ।

ଏହିସବୁ କାରଣ ଲାଗି ମଇଁଷି ଠାରୁ ଠିକ୍ ପରିମାଣର ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇ ନପାରି ଚାଷୀଙ୍କୁ ଅଳ୍ପ ଲାଭ ଏପରିକି ସମୟ ସମୟରେ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼େ । ମାତ୍ର ଏବେ ବିଜ୍ଞାନ ପଦ୍ଧତିରେ ମଇଁଷି ପାଳନ କରିବା ଯୋଗୁଁ ଉପରୋକ୍ତ ଅସୁବିଧା ଗୁଡ଼ିକୁ ସହଜରେ ଦୂର କରାଯାଇ ପାରୁଅଛି । ଦିନକୁ ଦିନ ଅଧ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟାକ ଚାଷା ମଇଁଷି ପାଳନ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରୁଅଛନ୍ତି ।

ମଇଁଷି ପ୍ରଜାତି

ମଇଁଷି ସାଧାରଣତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଯଥା - ନଦୀ ଜାତିର ମଇଁଷି ଓ କାଦୁଅ ଜାତିର ମଇଁଷି । ନଦୀ ଜାତିର ମଇଁଷି ନଦୀ ତଥା ଝରଣାର ପରିଷ୍କାର ସ୍ରୋତ ଜଳରେ ଗାଧୋଇବାକୁ ଭଲ ପାଉଥିବା ବେଳେ କାଦୁଅ ଜାତିର ମଇଁଷି ଅପରିଷ୍କାର ପାଣି ତଥା କାଦୁଅରେ ଗାଧୋଇବାକୁ ଭଲ ପାଇଥାଆନ୍ତି । ନଦୀ ଜାତିର ମଇଁଷି ଅଧିକ ପରିମାଣର ଦୁଗ୍ଧ ଦେଇଥାଏ ଓ ଏହାର ଦୁଗ୍ଧରେ ଚର୍ବି ଅଂଶ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ଥାଏ । ଉତ୍ତର ଭାରତ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଭାରତରେ ଏହି ଜାତିର ମଇଁଷି ଦେଖାଯାଉଥାଏ ବେଳେ ପୂର୍ବ ଭାରତ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ କାଦୁଅ ଜାତିର ମଇଁଷି ଦେଖାଯାଇଥାନ୍ତି । କାଦୁଅ ଜାତିର ମଇଁଷି ଅଧିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହି ଜାତିର ମଇଁଷି ଚାଷ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଧିକ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ଗୋଟିଏ ନଦୀ ଜାତୀୟ ମଇଁଷି ଦୈନିକ ହାରାହାରି ଦୁଇରୁ ପାଞ୍ଚ ଲିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୁଗ୍ଧ ଦେଉଥିବା ବେଳେ ଗୋଟିଏ କାଦୁଅ ଜାତୀୟ ମଇଁଷି ଦୈନିକ ଏକ ଲିଟର ଦୁଗ୍ଧ ଦେଇଥାଏ । ନଦୀ ଜାତୀୟ ମଇଁଷି କାତୁଆ ଜାତୀୟ ମଇଁଷି ଅପେକ୍ଷା ଶୀଘ୍ର ଋତୁବତୀ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏମାନେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଧୀର ବା ଶାନ୍ତ ସ୍ଵଭାବର । ଏମାନଙ୍କର ଦୈନିକ ଶରୀର ବୃଦ୍ଧି ହାର କାଦୁଅ ଜାତିର ମଇଁଷି ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ମାତ୍ର ନଦୀ ଜାତୀୟ ମଇଁଷିର ବାଛୁରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହାର କାଦୁଅ ଜାତୀୟ ମଇଁଷିର ବାଛୁରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁହାର ଠାରୁ ସର୍ବଦା ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।

ନଦୀଜାତିର ମଇଁଷି ମାନଙ୍କୁ ଦୁଧିଆଳି ଜାତୀୟ ମଇଁଷି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ପୃଥିବୀରେ ମିଳୁଥିବା ମଇଁଷିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସର୍ବୋକୃଷ୍ଣ ଦୁଧିଆଳୀ ଜାତୀୟ ମଇଁଷି ଯଥା ମୁରା (ହରିୟା ନା), ସୁରି (ଗୁଜୁରାଟ), ଜାଫରାବାଦି (ଗୁଜୁରାଟ), ନିଲିରଭି (ପଞ୍ଜାବ), ଉଦଣ୍ଡୋରୀ (ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ), ମେହଶାନା (ଗୁଜୁରାଟ), ନାଗପୁରୀ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ର) ଭାରତ ବର୍ଷରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି । ଏମାନେ ବର୍ଷକୁ ହାରାହାରି ୨୦୦୦-୨୫୦୦ ଲିଟର ଦୃଷ୍ଣ ଦେଇଥାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାର ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି, ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ସମ୍ବଲପୁରୀ, କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାରେ କଳହାଣ୍ଡି ତଥା ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ ଚିଲିକା ଜାତିର ମଇଁଷି ଦେଖାଯାନ୍ତି । ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରାଇବା ପାଇଁ ମୁରା ଜାତୀୟ ମଇଁଷିର ଷଣ୍ଢମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ଶଙ୍କରୀକରଣ ମାଧମରେ ଉନ୍ନତଜାତିର ମଇଁଷି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଛି ।

ମଇଁଷି ଗୁହାଳ

ମଇଁଷି ମାନଙ୍କର ଉପଯୁକ୍ତ ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ହେଲେ ଭଲ, ଗୁହାଳୀଟିଏ ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ବନ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ଆକ୍ରମଣରୁ, ଚୋର ଭୟରୁ, ଖରାପ ପାଗରୁ ଓ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗ କବଳରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ । ଶୁଖିଲା, ପବନ ଯାତାୟତ କରୁଥିବା, ସଫାସୁତୁରା ଓ ଶୋଇବାକୁ ଏବଂ ଛିଡ଼ା ହେବାକୁ ଅଧିକ ଜାଗା ଅବା ଗୁହାଳରେ ମଇଁଷି ରହିଲେ ସେମାନେ ଆନନ୍ଦରେ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ଭାବରେ ରହିପାରନ୍ତି ।

ଗୁହାଳ

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ମଇଁଷି ଶୋଇବା ଓ ଛିଡ଼ାହେବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଅବା ଦରକାର । ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ମଇଁଷି ପାଇଁ ୪୦ ବର୍ଗଫୁଟ (୩.୫ ବର୍ଗମିଟର), ବାଛୁରୀ ପାଇଁ ୧୨ ବର୍ଗଫୁଟ (୧) ବର୍ଗମିଟର) ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଛଡ଼ା ପାଇଁ ୨୪ ବର୍ଗଫୁଟ (୨ ବର୍ଗମିଟର) ସ୍ଥାନ ଦରକାର ।
• ଘରର କାନ୍ଥର ଉଚ୍ଚତା ୩.୨୫ ମିଟର ହେବା ଦରକାର ମାତ୍ର ଅଧିକ ବର୍ଷା ହେଉଥିବା ଅଞ୍ଚଳ ମାନଙ୍କରେ ଘରର କାନ୍ଥର ଉଚ୍ଚତା ୨.୭୫ ମିଟର ଓ କାଛଠାରୁ ବାରଣ୍ଡାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ୦.୭୫ ମିଟର ହେବା ଦରକାର । ଘରର ଛାତ ଆଜବେଷ୍ଟସ୍ କିମ୍ବା ନଡ଼ାରେ କରାଯାଇପାରେ ।
• ଘରର ଚଟାଣ ଆବଡ଼ାଖାବଡ଼ା ହେବା ଅନୁଚିତ୍ । ତଳ ପକ୍‌କା ହେଲେ ଭଲ । ଖାଇବା କୁଣ୍ଡ ଠାରୁ ମୂତ୍ର ନଳା ଆଡ଼କୁ ମଇଁଷିର ଛିଡ଼ାହେବା ସ୍ଥାନଟି ୧ ଇଞ୍ଚ ଗଡ଼ାଣିଆ ହେବା ଦରକାର । ଏହା କରିବା ଦ୍ଵାରା ଘରର ଚଟାଣକୁ ସବୁବେଳେ ସଫାସୁତୁରା ରଖିବାକୁ ସୁବିଧା ହୁଏ ।
• ଘରର କାଛ ଚାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହେବା ଅନୁଚିତ୍ । ଫାଙ୍କା ରହିଲେ ବାୟୁ ଓ ଆଲୋକ ଭଲ ଭାବରେ ଗୁହାଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ ।
• ମଇଁଷିର ମୁଣ୍ଡ ଆଡ଼କୁ ଗୋଟିଏ ଖାଇବା କୁଣ୍ଡ ରହିବା ଦରକାର । ଏହି କୁଣ୍ଡର ଓସାର ୬୫ ସେ.ମି. ଓ ଗଭୀରତା ୨୦ ସେ.ମି. ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ଏପରି କୁଣ୍ଡ ହେଲେ ମଇଁଷିମାନଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ସୁବିଧା ହୁଏ ଓ ଅଳ୍ପ ନଷ୍ଟ ହୁଏ ।
• ଅନ୍ତତଃ ଚାରି ବାଲତି ପାଣି ଧରିବା ଭଳି ଏକ ପାଣିକୁଣ୍ଡ ମଧ୍ୟ ରହିବା ଦରକାର । ଯଦି ଏପରି କୁଣ୍ଡ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, ତେବେ ଖରାଦିନେ ୪ ଥର ଓ ଶୀତଦିନେ ଦୁଇଥର ମଇଁଷିମାନଙ୍କୁ ପାଣି ପିଇବାକୁ ଦେବା ଦରକାର ।
• ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ମିଳୁଥିବା ଉପକରଣରେ ଗୁହାଳ କଲେ ଅଳ୍ପ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ହୋଇପାରିବ ।

ନୂଆ ଗୁହାଳ ଘର ତିଆରି

1. ଯଦି ଚାଷୀ ଗୋଟିଏ ନୂଆ ଗୁହାଳ ଘର ତିଆରି କରୁଥାଏ, ତେବେ ମଇଁଷିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅନୁପାତରେ ତିଆରି କରିବା ଦରକାର ।
2. ଗୁହାଳଟି ଉଚ୍ଚ, ନିଗିଡ଼ା ଓ ଶୁଷ୍କ ସ୍ଥାନରେ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ ।
3. ଗୁହାଳ ଚାରିପାଖରେ ଗଛ ଥିବା ଦରକାର । ଗଛ ନ ଥିଲେ ଗଛ ଲଗାଇବା ଉଚିତ୍‌, ଯେପରି ଗୁହାଳ ତିଆରି ସରିବା ବେଳକୁ ଗଛଗୁଡ଼ିକ ବଢ଼ିଯାଇଥିବ । ଏହା ଦ୍ଵାରା ଗୁହାଳଟିରେ ଛାଇ ହୁଏ ଓ ମଇଁଷିମାନେ ସୁବିଧାରେ ରହିପାରନ୍ତି ଓ ଖରାଦିନେ ଥଣ୍ଡା ରହେ ।
4. ଚାଷୀ, ଘରର ଗୋଟିଏ କଡ଼ରେ ଚାଳ ବାହାର କରି ଗୁହାଳ କରିପାରିବେ ।
5. ପାଖ କାନ୍ଥ ୧.୫ ମିଟର ଓ ବଡ଼ କାଛଟି ୨.୫ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ହେବା ଉଚିତ୍ । ଗୁହାଳର ଓସାର ୩ ମିଟରରୁ କମ୍ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ଏଥରୁ ୦.୭୫ ମିଟରରେ ଖାଦ୍ୟକୁଣ୍ଡ କରାଯିବା ଦରକାର । ଗୋଟିଏ ମଇଁଷି ପାଇଁ ଗୁହାଳର ଲମ୍ବ ୨.୫ ମିଟର ଓ ପ୍ରତି ଅଧିକ ଗୋଟିଏ ମଇଁଷି ପାଇଁ ଏହାର ଲମ୍ବ, ଆହୁରି ଅଧିକ ୧.୫ ମିଟର ହେବା ଉଚିତ୍ (ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ ୩ ଗୋଟି ମଇଁଷି ପାଇଁ ଗୁହାଳର ଲମ୍ବ ୫.୫ ମିଟର ହେବା ଉଚିତ୍) ।

ଗୁହାଳକୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ରଖିବା ପ୍ରଣାଳୀ

1. ମୂତ୍ର ଓ ଗୁହାଳ ଧୂଆ ପାଣି, ଗୁହାଳ ବାହାରେ ଥିବା ଖାଲରେ ସଂଗୃହୀତ ହେବା ଉଚିତ୍ ।
2. ଗୋବର ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଳିଆ, ଦିନରେ ଅନ୍ତତଃ ଦୁଇଥର ପୋଛି ପରିଷ୍କାର କରିଦେବା ଦରକାର।
3. ସପ୍ତାହରେ ଅନ୍ତତଃ ଥରେ ଫିନାଇଲ୍ ପାଣିରେ (୨ କପ୍ ଫିନାଇଲ୍‌କୁ ୧ ଲିଟର ପାଣିରେ ମିଶାଇ) ଗୁହାଳକୁ ଧୋଇଦେବା ଦରକାର ।
4. ମାସରେ ଅନ୍ତତଃ ଥରେ କୀଟନାଶକ ଔଷଧ (ଯଦି ମଇଁଷିଙ୍କ ଦେହରେ ଟିଙ୍କ ବା ଉଙ୍କୁଣୀ ଥାଆନ୍ତି, ତେବେ ୧ ଭାଗରେ ୫୦୦ ଭାଗ ପାଣି ମିଶାଇ) ଲଗାଇବାର ୧ ଘଣ୍ଟା ପରେ ମଇଁଷିକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଗାଧୋଇଦେବା ଦରକାର ।
5. ଯଦି ମଇଁଷିମାନେ ବାହାରକୁ ଛଡ଼ା ନ ଯାଇ ଗୁହାଳରେ ସବୁବେଳେ ବନ୍ଧା ହେଉଥିବେ, ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ଦିନରେ ଅନ୍ତତଃ ୨/୩ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ବହାରକୁ ଛାଡ଼ିବା ଦରକାର । ତାହେଲେ ଗୁହାଳକୁ ଭଲଭାବରେ ପରିଷ୍କାର କରାଯାଇପାରିବ।

ମଇଁଷିମାନେ ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ଗୁହାଳରେ କଟାଇଥାନ୍ତି ଏବଂ ସେହି ଗୁହାଳରେ ହିଁ ଖାଇବାକୁ, ପାଣି ପିଇବାକୁ ଦିଆଯିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଦୁଗ୍ଧ ଦୁହାଁ ଯାଇଥାଏ । ତେଣୁ ଗୁହାଳଟି ଯେତେ ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନ ରହିବ, ଏମାନଙ୍କଠାରୁ ସେତିକି ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ମିଳିବ ଓ ପରିଷ୍କାର ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇପାରିବ । ତେଣୁ ଗୁହାଳକୁ ସବୁବେଳେ ପରିଷ୍କାର ପରିଛନ ରଖିବା ବିଧେୟ।

ଅଧିକ ଜାଣିବା ପାଇଁ - "ଓୟୁଏଟି"

ସଂଗୃହିତ  -

ମୂଳ ବିଷୟବସ୍ତୁ

• ଡଃ ଅନ୍ତଃର୍ଯ୍ୟାମୀ ମହାନ୍ତି

ସଂଶୋଧିତ ବିଷୟବସ୍ତୁ

• ଡଃ ଭାଗିରଥି ପ୍ରାଣିଗ୍ରାହୀ, ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ପ୍ରାଣୀଧନ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ପରିଚାଳନା ବିଭାଗ ପଶୁ ଚିକିତ୍ସା ଓ ପଶୁପାଳନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭୁବନେଶ୍ଵର – ୭୫୧୦୦୩