ମୁଗର ଉନ୍ନତ ଚାଷ କୌଶଳ

ମୁଗର ଉନ୍ନତ ଚାଷ କୌଶଳ

ଜଳବାୟୁ

ମୁଗ ଚାଷ ଖରିଫ୍, ରବି ଏବଂ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ କରାଯାଏ  । ଏହା ଉଷ୍ଣ ଜଳବାୟୁ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ଏବଂ ଜଳୀୟାଂଶ ଅଭାବକୁ ମଧ୍ୟ ସହ୍ୟ କରିପାରେ  । ୫୦ – ୭୦ ସେ.ମି. ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଉଥିବା ସ୍ଥାନ ମୁଗ ଚାଷ ପାଇଁ ସର୍ବୋକୃଷ୍ଟ ବୋଲି ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନ ଠାରୁ ହାରାହାରି ୨୦୦୦ ମିଟର ମଧ୍ୟରେ ଏହା ସଫଳ ଭାବରେ ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ ।

ମୃତ୍ତିକା

ମୁଗ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମାଟିରେ ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ ଯଥା – ନାଲି ଲାଟେରାଇଟ, କୃଷ୍ଣ କାର୍ପାସ ଏବଂ ବାଲିଆ ମାଟି  । ଦୋରସା, ବାଲିଆ ଦୋରସା ମାଟି ମୁଗ ଚାଷ ପାଇଁ ସର୍ବୋକୃଷ୍ଟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ  । ମାଟିରେ ଉତ୍ତମ ଭାବରେ ଜଳ ନିଷ୍କାସିତ ହେଉଥିବା ଦରକାର  । ଏପରିକି ସାମୟିକ ଭାବେ ଜଳ ଜମି ଗଲେ ଫସଲର କ୍ଷତି ଘଟିଥାଏ  । ଲୁଣିକ୍ଷାରୀ ଏବଂ ଅମ୍ଳମାଟି ମୁଗ ଚାଷ ପାଇଁ ଅନୁପଯୁକ୍ତ  ।

କିସମ

ବିଭିନ୍ନ ଋତୁ ପାଇଁ ବହୁ ଉନ୍ନତ କିସମ ବିହନ ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରିବ  । ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଫସଲ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ କିସମଗୁଡିକ ଗୃହିତ ହୋଇଛନ୍ତି  । ଫସଲ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, ମୃତ୍ତିକାରେ ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ଆଗ୍ରହ ଅନୁଯାୟୀ ଫସଲ ଓ କିସମ ଚୟନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ  । ଅନୁମୋଦିତ ଉନ୍ନତ କିସମ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କିଛି ସୂଚନା ଏଠାରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି  ।

ବିଭିନ୍ନ ଋତୁ ପାଇଁ ଚିହ୍ନଟ / ବିକାଶ କରାଯାଉଥିବା କିସମ

ଖରିଫ (ଜୁନ୍ – ଜୁଲାଇ)

ପ୍ରାକ୍ ରବି ଋତୁ (ସେପ୍ଟେମ୍ବର - ଅକ୍ଟୋବର)

ରବି ଋତୁ (ଅକ୍ଟୋବର - ନଭେମ୍ବର )

ଖରାଦିନିଆ

ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି

ମୁଗ ଚାଷ ପାଇଁ ଥରେ ଗଭୀର ହଳ କରି ଦୁଇ ତିନି ଥର ହାରୋଇଙ୍ଗ କରି ଓ ମଇ ଦେଇ ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି କରାଯାଏ  । ଜମି ଭଲ ଭାବରେ ସମତୁଲ ଏବଂ ଘାସ ମୁକ୍ତ ହେବା ଦରକାର  । ହାରୋଇଙ୍ଗ ସମୟରେ ସଢା ଗୋବର ଖତ (ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୨ ଟନ୍) ପ୍ରୟୋଗ କରାଯିବା ଉଚିତ୍  । ପାଇରା ଫସଲ ପାଇଁ ଆଦୌ ହଳ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ପଡି ନଥାଏ  ।

ଫସଲ ଚକ୍ରୀକରଣ

ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ଆରମ୍ଭରେ ବର୍ଷାଦିନିଆ ମୁଗ ବୁଣାଯାଇଥାଏ  । ରବି ଫସଲ ଅମଳ ପରେ ଏହା ବୁଣାଯାଇ ପାରେ । ରବି ଫସଲ ଅମଳ ଓ ଖରିଫ ଫସଲ ବୁଣା ହେବ ମଧ୍ୟରେ ଖରା ଦିନିଆ ମୁଗ ଚାଷ କରାଯାଏ  । ତେଣୁ ଫସଲ ଚକ୍ରୀକରଣ ଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ତିକାର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ଏବଂ ପ୍ରତି ଏକକ ଜମିରେ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରିହୁଏ  । ନିମ୍ନରେ କେତେକ ମୁଖ୍ୟ ଫସଲ କ୍ରମ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି  ।

ମୁଗ – ସୋରିଷ – ବିରି

ଧାନ – ଗହମ – ମୁଗ

ଧାନ – ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ – ମୁଗ

ଧାନ – ଚିନାବାଦାମ – ମୁଗ

ଧାନ ପନିପରିବା – ମୁଗ

ମକା – ସୋରିଷ – ମୁଗ

ଧାନ – ମୁଗ –କୋଳଥ

ଅନ୍ତଃଫସଲ

ମୁଗ ସାଧାରଣତଃ ଖରିଫ ଋତୁରେ ମକା, ହରଡ, ମିଲେଟ୍, ପର୍ଲମିଲେଟ୍, ଯଅ ସହିତ ଏବଂ ରବି ଋତୁରେ ଚିନାବାଦାମ ସହିତ ଅନ୍ତଃଫସଲ ଭାବରେ ଚାଷ କରାଯାଏ  । ମୁଗ ଅନ୍ତଃଫସଲ ପଦ୍ଧତି ଅମଳ ବଢାଇବା ସହିତ ଅର୍ଥକାରୀ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ  । ଫଳପ୍ରଦ ଅନ୍ତଃଫସଲ ପଦ୍ଧତିଗୁଡିକ ହେଲା –

ହରଡ + ମୁଗ

ମକା + ମୁଗ

ଚିନାବାଦାମ + ମୁଗ

ଶସ୍ୟ (ମିଲେଟ୍) + ମୁଗ

ବୁଣିବା ସମୟ

ଖରିଫ୍ – ଜୁନ୍ ୩୦ରୁ ଜୁଲାଇ – ୧୫ ମଧ୍ୟରେ ବୁଣିଲେ ଅଧିକ ଅମଳ ଦିଏ  ।

ପ୍ରାକ୍ ରବି – ୧୫ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରୁ – ୩୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର

ରବି – ୧ମ ଅକ୍ଟୋବରରୁ – ୫ ଅକ୍ଟୋବର

ଖରାଟିଆ – ଫେବୃୟାରୀ ଶେଷ ସପ୍ତାହରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୁକ୍ତ  ।

ଉଭୟ ସହଳ ଓ ବିଳମ୍ବ ବୁଣା ଅମଳ ଉପରେ ପ୍ରତିକୂଳ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ  ।

ବିହନ ହାର – ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୨୫ – ୩୦ କି.ଗ୍ରା.

ବ୍ୟବଧାନ – ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଗଛ ସଂଖ୍ୟା ରଖିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବଧାନ ଆବଶ୍ୟକ  ।

ଖରିଫ୍ – ୩୦ ସେ.ମି. X ୧୦ ସେ.ମି. (ପ୍ରତି ବର୍ଗ ମିଟରରେ ୩୩ ତି ଗଛ) ।

ରବି – ୨୫ ସେ.ମି. X ୧୦ ସେ.ମି. (ପ୍ରତି ବର୍ଗ ମିଟରରେ ୩୩ ତି ଗଛ) ।

ଖରାଟିଆ – ୩୦ ସେ.ମି. X ୧୦ ସେ.ମି. (ପ୍ରତି ବର୍ଗ ମିଟରରେ ୩୩ ତି ଗଛ) ।

ବିହନ ବିଶୋଧନ ଏବଂ ଜୀବାଣୁସାର ଉପଚାର

ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ବିହନ ବିଶୋଧନ ସହିତ ରାଜୋବିୟମ କଲଚର (ଜୀବାଣୁ ସାର) ଉପଚାର କଲେ ଗଜାଶକ୍ତି ଏବଂ ଗୁଟିକା (ନୋଡ୍ୟୁଲ) ଅଧିକ ହୁଏ  । ଅବଶେଷରେ ଜୈବ ବିବନ୍ଧିତ ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଫସଲ ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ  । ସମସ୍ତ ଛୁଇଁ ଜାତୀୟ ଫସଲରେ ଗୁଟିକା ସଂଖ୍ୟା ଭଲଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ  । ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଗୁଟିକା ଥିଲେ ଅଧିକ ଅମଳ ହୁଏ  । ଛୁଇଁ ଜାତୀୟ ଫସଲର ପ୍ରତ୍ୟକ ଥର ବୁଣିବା ସମୟରେ ରାଇଜୋବିୟମ ଉପଚାର କରିବା ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ  ।

୬୦୦ ମି.ଲି. ପାଣିରେ ୨୦୦ ଗ୍ରାମ୍ ରାଇଜୋବିୟମ କଲଚର ଓ ୨୫୦ ଗ୍ରାମ୍ ଫସଫେଟ୍ ଦ୍ରବୀଭୂତ କରୁଥିବା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ମିଶାଇ ଭଲଭାବେ ଗୋଳାଇ ଦିଅନ୍ତୁ  । ତା ପରେ ୧୦ କି.ଗ୍ରା. ମଞ୍ଜି ଉପରେ ବୁନ୍ଦା ବୁନ୍ଦା କରି ମଣ୍ଡ ଢାଳନ୍ତୁ ଓ ଏକ ସମାନୁପାତିକ ଆସ୍ତରଣ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହାତରେ ଗୋଳାଇ ଦିଅନ୍ତୁ  । ବିହନ ଉପଚାର କଲାବେଳେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଗୁଟିକା ସୃଷ୍ଟି ହେବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ୧୦ କି.ଗ୍ରା. ବିହନରେ ୩ ଗ୍ରାମ୍ ହିସାବରେ ଆମୋନିୟମ କିମ୍ବା ସୋଡିୟମ ମଳିବଡେଟ୍ ଆକାରରେ ମଲିବଡିନମ୍ ମିଶାନ୍ତୁ  । ଏକ ପରିଷ୍କାର ଲୁଗା, କାଗଜ କିମ୍ବା ପଲିଥିନ୍ ଉପରେ ଉପଚାରିତ ବିହନକୁ ଛାଇରେ ଶୁଖାଇ ଦିଅନ୍ତୁ ଓ ଏହାକୁ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିଶେଷତଃ ଅପରାହ୍ନରେ ବୁଣି ଦିଅନ୍ତୁ  ।

ଉତ୍ତମ ଅମଳ ପାଇବା ପାଇଁ ଓ ଫସଲକୁ ଚାରା ସଢା ରୋଗ, ଚାରା ପୋଡା ଆଦି ରୋଗରୁ ମୁକ୍ତ ରଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରତି କି.ଗ୍ରା. ବିହନରେ ଭିଟାଭାକ୍ସ ପାୱାର ୧.୫ ଗ୍ରାମ୍ କିମ୍ବା (କାର୍ବେଣ୍ଡାଜିମ୍ ୧.୦ ଗ୍ରାମ୍ + ଥିରାମ୍ ୧.୫ ଗ୍ରାମ୍) ମିଶାଇ ବିଶୋଧନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ  । ସଘନ ହରଡ ଚାଷ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚେରଗଣ୍ଠି ଓ ବୃକକ୍ ସୂତ୍ରଜୀବ ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷାକରିବା ପାଇଁ ରାଇଜୋବିୟମ କଲଚରରେ ଉପଚାର କରିବାର ୧ ସପ୍ତାହ ପୂର୍ବରୁ କାର୍ବୋସଲଫାନ୍ ୨୫ ଇ.ସି. ୦.୨% ହିସାବରେ ମିଶାଇ ବିଶୋଧନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ  ।

ଖାଦ୍ୟସାର ପରିଚାଳନା

ମୁଗଚାଷ ସାଧାରଣତଃ ବିନା ସାରରେ ଚାଷ କରାଯାଏ  । ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ କରାଯାଇଥିବା ପରୀକ୍ଷାରୁ ଜଣାଯାଇଛି ସାର ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ଵାରା ମୁଗ ଫସଲର ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇ ପାରିବ  । ମୁଗ ଫସଲ ପାଇଁ ଅନୁମୋଦିତ ସାର ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାରଜାନ ୪୦ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ୍ ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ପଟାସ୍  ଏବଂ ୨୦ କି.ଗ୍ରା. ସଲଫର  । ଏହାର ସର୍ବାଧିକ ବିନିଯୋଗ ପାଇଁ ସମସ୍ତ ଫସଫରସ୍ ଓ ସଲଫର ସହିତ ୫୦% ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଓ ପଟାସ୍ ମୂଳସାର ଭାବେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ  । ଅବଶିଷ୍ଟ ୫୦%ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଓ ପଟାସ ସାରକୁ ୨-୩ ସପ୍ତାହ ପରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଘାସ ବଛା ଓ ହୁଡା ଟେକା ସମୟରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ  ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି ଶେଷ ଅବସ୍ଥାରେ ମୂଳସାରକୁ ମାଟିରେ ଭଲଭାବରେ ମିଶାଇବା ଦରକାର  । ନାଳୀରେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଦ୍ଵାରା ଅଧିକ ଲାଭ ମିଳିଥାଏ  ।

ବିହନ ବୁଣା

ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି ପରେ ପରେ ବିହନ ଧାଡିରେ ବୁଣାଯିବା ଦରକାର  । ମଇ ଦେଇ ମାଟିକୁ ନିଦା କରିବା ଦ୍ଵାରା ମଞ୍ଜି ମାଟିର ଜଳୀୟାଂଶ ସହିତ ନିବିଡ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଥାଏ ଯାହାକି ଗଜା ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଥାଏ  । ଅମଳ ସମୟରେ ଯେଉଁ ଜମି ଶୁଖିଯିବାର ଆଶଙ୍କା ଥାଏ ସେଥିରେ ଅମଳ ପୂର୍ବରୁ ବିହନ ବୁଣିବା ଦରକାର  । ମାଟିରେ ଜଳୀୟାଂଶ କମ୍ ଥିଲେ ପୂର୍ବ ରାତିରେ ମଞ୍ଜିକୁ ଭିଜାଇ ବୁଣିବା ଦ୍ଵାରା ଗଜା ଶୀଘ୍ର ହୁଏ । ଧାଡିବୁଣା କରିବା ଦ୍ଵାରା କୋଡାଖୁସା ଓ ଘାସ ବଛା ଇତ୍ୟାଦି ଭାଲଭାବରେ କରିହୁଏ  ।

ତୃଣକ ପରିଚାଳନା

ବୁଣିବାର ୧୫ ଦିନ ପରେ ୧ମ ଥର ଏବଂ ୩୦ ଦିନ ପରେ ୨ୟ ଥର କୋଡାଖୁସା ଓ ଘାସ ବଛା କରିବା ଯୋଗୁଁ ଘାସଦ୍ଵାରା ମାଟିରୁ ଅପସାରିତ ଖାଦ୍ୟସାରକୁ ପ୍ରତିହତ କରାଯିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଏହା ଜଳୀୟାଂଶ ସଂରକ୍ଷଣ ପୂର୍ବକ ଉତ୍ତମ ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇଥାଏ  । ତେଣୁ ଧାଡି ବୁଣା କରିବା ଦ୍ଵାରା ଧାଡି ମଝିରେ କୋଡାଖୁସା ଓ ଘାସ ବଛା ସହଜରେ କରିହୁଏ  । ପ୍ରାକ୍ ଗଜା ତୃଣନାଶକ ପେଣ୍ଡିମିଥାଲିନ୍ ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୦.୭୫ କି.ଗ୍ରା. କିମ୍ବା ସଟର୍ଣ୍ଣ ୧ କି.ଗ୍ରା. କ୍ରିୟାଶୀଳ ଉପାଦାନ ସିଞ୍ଚନ କରିବା ସହିତ ବୁଣିବାର ୩୦ ଦିନ ପରେ ଥରେ ହାତରେ ବାଛିଦେଲେ ଘାସ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହୋଇଥାଏ  ।

ଜଳ ପରିଚାଳନା

ଖରିଫ୍ ଋତୁରେ ଅଧିକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମରୁଡି ଅବସ୍ଥା ଦେଖା ନ ଦେଲେ ମୁଗ ଫସଲରେ ଜଳସେଚନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇନଥାଏ  । ସଫଳ ଚାଷ ନିମନ୍ତେ ମୁଗ ଜମିରୁ ଜଳ ନିଷ୍କାସନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ  । ରବି ଋତୁ ଏବଂ ପ୍ରାକ୍ ରବି ଋତୁରେ ମୁଗ ବିଶେଷତଃ ଅବଶିଷ୍ଟ ଜଳୀୟାଂଶରେ ଚାଷ କରାଯାଏ  । ବୃଦ୍ଧିର ସଙ୍କଟକାଳୀନ ଅବସ୍ଥାରେ ବେଳେ ବେଳେ ଜଳାଭାବ ଦେଖାଯାଏ ଏହା ଫଳରେ ଅମଳରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ  । ଫୁଲ ଧରିବା ଓ ଛୁଇଁ ବଢିବା ଜଳ ଆବଶ୍ୟକତାର ସଙ୍କଟକାଳୀନ ଅବସ୍ଥା  । ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ଥିବା ସ୍ଥାନରେ ରବି ଓ ଖରାଦିନରେ ମୁଗଚାଷ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ  । ଖରାଦିନେ ସାଧାରଣତଃ ମୁଗ ଚାଷ ପାଇଁ ୩-୫ ତି ଜଳସେଚନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥାଏ  ।

ଅମଳ ପରିମାଣ

ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ପ୍ରାୟ ୮ – ୧୦ କୁଇଣ୍ଟାଲ ମୁଗ ଅମଳ ହୋଇଥାଏ  । ଖରିଫ୍ ଋତୁରେ ସାମାନ୍ୟ କମ୍ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ  । କିନ୍ତୁ ରବି ଓ ଖରାଟିଆ ମୁଗ ଚାଷ ଅଧିକ ଲାଭପ୍ରଦ ହୋଇଥାଏ  । ମୁଗଚାଷ ଜମିର ଉର୍ବରତା ବୃଦ୍ଧି କରାଏ  । ମୁଗ ଫସଲ ଚାଷ କରିବା ଦ୍ଵାରା ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ମାଟିକୁ ୩୦-୪୦ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାରଜାନ ମିଳିଥାଏ  । ଏହା ଦ୍ଵାରା ହେକ୍ଟର ପ୍ରତି ୩୦ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଖର୍ଚ୍ଚ ବଞ୍ଚାଇ ହୁଏ ଏବଂ ଖାଉଟିମାନଙ୍କୁ ପୁଷ୍ଟିସାର ସମୃଦ୍ଧ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଇ ହୁଏ  ।

ଅମଳ ଓ ଅମଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପରିଚାଳନା

• ଛୁଇଁ ଫାଟି ଝଡି ନଯିବା ପାଇଁ ପାକଳ ଛୁଇଁ ତୋଳି ଆଣନ୍ତୁ  ।
• ଅବଶିଷ୍ଟ ଛୁଇଁ ଥିବା ଗଛକୁ ଅମଳ କରାଯାଇ ପାରିବ  ।
• ଛୁଇଁଗୁଡିକୁ ଖରାରେ ଶୁଖାଇ ମଞ୍ଜି ଅମଳ କରାଯାଏ  ।
• ମଞ୍ଜିଗୁଡିକୁ ପରିଷ୍କାର କରି ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ଖରାରେ ଶୁଖାଇବା ଦରକାର  ।
• ମଞ୍ଜିରେ ଜଳୀୟାଂଶ ପରିମାଣ ୧୦ – ୧୨% ରହିବା ଦରକାର  ।
• ସାଇତା କୋଠିରେ ମଞ୍ଜି ରହିବା ଦରକାର  । ପଲ୍ସ ବିଟିଲ୍ ରୁ ମୁକ୍ତ ରଖିବା ପାଇଁ ଗୋଟାଏ ଇ.ଡିବି ଆମ୍ପୁଲ ରଖାଯାଏ  ।

ଆଧାର – ଓଡିଶା ଜଳ ବିଭାଜିକା ଉନ୍ନୟନ ମିଶନ