ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ
ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ
ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ
ଆମେ ଆଖି ଖୋଲିଲେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଜିନିଷ ଆମ ଆଖିରେ ପଡେ । ଆଉ ବିଭିନ୍ନ ଆକାରର ଜିନିଷପତ୍ର ମଧ୍ୟ ଦେଖୁ । ସବୁ ଜିନିଷର ରଙ୍ଗ ସମାନ ନଥାଏ । ଅଥବା , ସମସ୍ତଙ୍କର ଆକୃତି ବି ସମାନ ନ ଥାଏ । ରଙ୍ଗ ଦେଖିବାରେ ହେଉ କିମ୍ବା ବିଭିନ୍ନ ବସ୍ତୁର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଆକାର ଓ ଆକୃତି ହେଉ , ସେସବୁ ପଛରେ ରହୁଥିବା କାରଣ ବିଷୟରେ ଅନୁଶୀଳନ କଲେ , କଣ - କିପରି – କାହିଁକି ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଖୋଜିଲେ , ସବୁଠି ବିଜ୍ଞାନର ସ୍ଵାକ୍ଷର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ପ୍ରକୃତିରେ ଘଟୁଥିବା ଘଟଣାଗୁଡିକ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଆମେ କେତେବେଳେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ସହାୟତା ନେଉ ତ ଆଉ କେତେବେଳେ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନର ସହାୟତା ନେଉ । ଆମେ ଏଠାରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ସହିତ ଜଡିତ ଏବଂ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଦ୍ଵାରା ବୁଝି ହେଉଥିବା କେତେକ ନିତିଦିନିଆ ଘଟଣା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ।
ବସ୍ତୁ ଓ ବସ୍ତୁର ଗତି ତଥା ଶକ୍ତି ପଛରେ ରହିଥିବା ବିଜ୍ଞାନ ହେଉଛି ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ । ବସ୍ତୁଟି ଏମିତି କାହିଁକି ଦିଶିଲା , ବସ୍ତୁଟି କାହିଁକି ଚାଲିଲା , ଯଦି ଚାଲୁଥିଲା , ତେବେ କାହିଁକି ଅଟକିଲା , ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ପାଖରେ ଏଭଳି ଅଗଣିତ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ରହିଛି । ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ସଂପର୍କିତ ଅନେକ ଘଟଣା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ , ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନକୁ ସରସ ଓ ସୁନ୍ଦର କରିବାରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ବିଶ୍ଵ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ଘଟୁଥିବା ଅଗଣିତ ଘଟଣା ପଛରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ରହିଛି । ଗଛରୁ ଫଳ ତଳକୁ ପଡେ କାହିଁକି , ପୃଥିବୀ ଚାରିପଟେ ଜହ୍ନମାମୁଁ ବୁଲୁଛି କାହିଁକି , ଆକାଶ କାହିଁକି ନୀଳ ଦିଶେ , ସକାଳର ସୂର୍ଯ୍ୟ କାହିଁକି ଲାଲ , କନିଅର ଫୁଲ କାହିଁକି ହଳଦିଆ , ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ ଏତେ ରଙ୍ଗୀନ କାହିଁକି , ପୁନେଇଁ ଜହ୍ନ ଗୋଲ କାହିଁକି , ଶଙ୍ଖ ଫୁଙ୍କିଲେ ଶବ୍ଦ ବାହାରେ କାହିଁକି , ଘଣ୍ଟା ବାଜିଲେ ଶବ୍ଦ ବାହାରେ କାହିଁକି , ପାଣିରେ ଲୁହାକଣ୍ଟା ବୁଡିଯାଏ କିନ୍ତୁ ଜାହାଜ କେମିତି ଭାସେ , ଏ.ସି. ଲାଗିଥିବା ଦୋକାନରେ କାଚର କାନ୍ଥ କରାଯାଏ କାହିଁକି , ବିଜୁଳି ମାରିଲା ଘଡଘଡି ଶୁଣାଯାଏ କାହିଁକି - ଏମିତି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ପ୍ରଶ୍ନର ସରଲା ଉତ୍ତର ହେଉଛି ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ । ପ୍ରକୃତି ହେଉଛି ବିରାଟ ଗବେଷଣାଗାର । ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ଗବେଷଣା ଜାରି ରଖିଥିବା ଗବେଷକ ଛାତ୍ର ।
ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ନିଉଟନ
ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଆସିଲେ ନିଉଟନଙ୍କ କଥା ମନେପଡେ । ସାର୍ ଆଇଜାକ ନିଉଟନ ହେଉଛନ୍ତି ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ପିତା । କାରଣ , ସେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ମୂଳମନ୍ତ୍ର ଉଚ୍ଚାରଣ କରିଥିଲେ । ବିଶ୍ଵ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ଅନେକ ଘଟଣା ଘଟୁଛି । ପ୍ରତ୍ୟକ ଘଟଣା ପଛରେ କିଛି ନା କିଛି କାରଣ ରହିଛି । ସେହି କାରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଜାଣିବା ହେଉଛି ବିଜ୍ଞାନ । ଗଛରୁ ତଳକୁ ଫଳ ପଡିବା ବି ସେମିତିକା ଗୋଟିଏ ଘଟଣା । ଆମ ପାଇଁ ଅତି ସାଧାରଣ ଘଟଣା । କିନ୍ତୁ ନିଉଟନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଥିଲା ଅତି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା । ସେଓ ଗଛରୁ ସେଓ ପଡିବା ଘଟଣା ତାଙ୍କୁ ପୃଥିବୀର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବିଷୟରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଚିନ୍ତା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥିଲା । ସେ ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ପୃଥିବୀର ଆକର୍ଷଣ ବିଷୟରେ ଅନେକ ତଥ୍ୟର ସନ୍ଧାନ ପାଇଲେ । ବସ୍ତୁ ଉପରେ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ କିପରି ତା’ର ଅବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ , ସେହି ବିଷୟରେ ଅନେକ ନିୟମ ଦୁନିଆକୁ ଜଣାଇଲେ । ଏହା ହେଉଛି ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ମୂଳମନ୍ତ୍ର । ସେଥିରେ ଆଇନଷ୍ଟାଇନ ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ଯୋଡିବା ପରେ ବିଶ୍ଵବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡକୁ ବୁଝି ହେଲା । ସେ ଆଧୁନିକ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ପିତା ।
ପୃଥିବୀ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରହ , ଚନ୍ଦ୍ର ତାହାର ଉପଗ୍ରହ । ଆମେ ଜାଣୁ ପୃଥିବୀ ଚାରିପଟେ ଚନ୍ଦ୍ର ବୁଲୁଛି । ଏଥିରେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳର ଭୂମିକା ରହିଛି । ପୃଥିବୀ ଯେମିତି ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ଦ୍ଵାରା ଫଳକୁ ନିଜ ଆଡକୁ ଟାଣେ , ସେମିତି ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ନିଜ ଆଡକୁ ଟାଣୁଛି । ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ଅନୁଶୀଳନ କଲେ , ପୃଥିବୀର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳ ନ ଥିଲେ ଚନ୍ଦ୍ର ବୁଲି ପାରିବ ନାହିଁ , ନିଜର କକ୍ଷପଥରୁ ଖସି ଶୂନ୍ୟକୁ ପଳେଇବ । ଆକାଶ ଆମକୁ ନୀଳ ଦେଖାଯିବାର କାରଣ ପଛରେ ରହିଛି ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ । ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ଧଳା , କିନ୍ତୁ ସେଥିରେ ସାତଟି ରଙ୍ଗ ରହିଛି , ଯାହାକୁ ଆମେ କହୁ ବା-ଘ-ନୀ-ସ-ହ-ନା- ଲା । ଗବେଷଣାରୁ ଜଣା ପଡିଛି ଯେ , ଆକାଶରେ ରହିଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର କଣିକାଗୁଡିକ ବାଇଗଣି ଓ ନୀଳ ରଙ୍ଗର ଆଲୋକକୁ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଶୋଷିପାରନ୍ତି । ତେଣୁ କଣିକାଗୁଡିକରୁ ନୀଳ ଓ ବାଇଗଣି ରଙ୍ଗର ଆଲୋକ ବାହାରୁଥାଏ । ଆମର ଆଖି ବାଇଗଣି ତୁଳନାରେ ନୀଳ ରଙ୍ଗର ଆଲୋକକୁ ଭଲ ଦେଖିପାରେ । ତେଣୁ ଆକାଶ ଆମକୁ ନୀଳ ଦେଖାଯାଏ । ବର୍ଷାଦିନେ ଆମେ ଆକାଶରେ ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ ଦେଖୁ । ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣରେ ଥିବା ରଙ୍ଗରୁ ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁରେ ୭ଟି ରଙ୍ଗ ଆସୁଛି । ବର୍ଷା ପାଇଁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଭାସି ବୁଲୁଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳକଣା ଭିତରେ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ପଶିଲେ , ୭ଟି ରଙ୍ଗର ଆଲୋକ ୭ଟି ଅଲଗା ଅଲଗା କୋଣରେ ବଙ୍କେଇ ଯାଆନ୍ତି । ପୁଣି ଠାରେ ସେଗୁଡିକ ଜଳବିନ୍ଦୁ ଭିତରେ ବଙ୍କେଇ ଯାଇ ଭୂଇଁ ଆଡକୁ ଗତି କରନ୍ତି । ସେହି ଆଲୋକ ଆମ ଆଖିରେ ପଡିଲେ ଆମେ ୭ଟି ରଙ୍ଗ ଥିବା ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ ଦେଖୁ । ବର୍ଷାଦିନେ ବିଜୁଳି ମାରିବାର କିଛି ସମୟ ପରେ ଘଡଘଡି ଶୁଣାଯାଏ । ଏସବୁ ପାଇଁ ଦାୟୀ ହେଉଛି ବାଦଲରେ ଥିବା ଚାର୍ଜକଣିକା । ବିଜୁଳି ଓ ଘଡଘଡି ଏକ ସଙ୍ଗରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ବି ଆଲୋକ କ୍ଷିପ୍ର ବେଗରେ ଆମ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଯାଏ । ଆମେ ବିଜୁଳି ଦେଖିପାରୁ । ହେଲେ ଶବ୍ଦ ଧୀରେ ଧୀରେ ଆସି ଆମ କାନପାଖରେ ପହଞ୍ଚେ । ତେଣୁ ବିଜୁଳି ମାରିବାର କିଛି ସମୟ ପରେ ଘଡଘଡି ଶୁଣୁ ।
ବଜାରରେ ଆମେ ଦେଖୁ ଏ. ସି. ଲାଗିଥିବା ଘରେ କାଚର କାନ୍ଥ ଲାଗିଥାଏ । ଏହା ପଛରେ ରହିଥିବା କାରଣକୁ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ବୁଝେଇପାରିବ । ଘରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖିବା ପାଇଁ ଏ.ସି. ବା ଏୟାର କଣ୍ଡିସନର ଲଗାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଘର ଭିତରକୁ ବାହାର ତାପ ପଶି ଆସିଲେ ଏ.ସି. ଥାଇ ବି ଘର ଥଣ୍ଡା ରହିବ ନାହିଁ । ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ଗବେଷଣାରୁ ଜଣା ପଡିଲା , କାଚ ଦେଇ ଆଲୋକ ଯାଇ ପାରିବ , ତାପ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଏ.ସି. ଲାଗିଥିବା ଦୋକାନ ଘରର କାନ୍ଥ ଓ କବାଟ କାଚରେ ତିଆରି ହେଲେ ବାହାରର ତାପ କାଚ ଦେଇ ଘର ଭିତରକୁ ପଶିପାରିବ ନାହିଁ । ଫଳରେ ଘର ଭିତର ଠିକ୍ ଥଣ୍ଡା ରହିବ । କେବଳ ସେତିକି ପାଇଁ ନୁହେଁ , କାଚ ଦେଇ ଆଲୋକ ଯାଇପାରୁ ଥିବାରୁ ଦୋକାନଘର ଭିତରେ ସଜ୍ଜା ହୋଇ ରହିଥିବା ଜିନିଷପତ୍ର ବି ଲୋକମାନେ ବାହାରୁ ଦେଖିପାରିବେ । ଏହା ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଆକର୍ଷିତ କରିବ । ଆମ ଓଡିଆ ସଂସ୍କୃତିରେ ଘରେ ଘରେ ସଞ୍ଜବେଳେ ଶଙ୍ଖ ବାଜେ । ମନ୍ଦିରରେ ଘଣ୍ଟ ବାଜେ । ଶଙ୍ଖ ଫୁଙ୍କିଲା ବେଳେ ଆମ ପାଟି ଭିତରୁ ବାହାରୁଥିବା ପବନ ଶଙ୍ଖ ଭିତରେ ବୁଲି ବୁଲି ବାହାରକୁ ବାହାରେ । ତେଣୁ ଶଙ୍ଖର ଦେହ କମ୍ପିଯାଏ । ସେହି କମ୍ପନ ଆମକୁ ଶବ୍ଦର ଅନୁଭୂତି ଦିଏ । ସେହିପରି ଘଣ୍ଟକୁ ଆଘାତ କଲେ ଏହାର ଶରୀର କମ୍ପି ଉଠେ । ତେଣୁ ସେଥିରୁ ଶବ୍ଦ ବାହାରେ ।
ଖେଳ ପଡିଆଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ରୋଷେଇ ଘର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ , ସବୁଠି ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ରହିଛି । ରୋଷେଇ ଘରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନର ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଦିଆଯାଇ ପାରିବ । ଆମେ ଅଳ୍ପ କେଇଟା ଆଲୋଚନା କରିବା । ଗ୍ୟାସ ନୀଳ ଜଳିଲେ ଠିକ୍ ଅଛି ଲାଲ ଜଳିଲେ ଠିକ୍ ନାହିଁ । କାରଣ , ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଅନୁସାରେ ନୀଳ ଶିଖାର ତାପଶକ୍ତି ଅଧିକ । ଲାଲ ଶିଖାର ଶକ୍ତି କମ୍ । ଆମେ ଖୋଲା କରେଇରେ ତରକାରି ରାନ୍ଧିଲେ ଠିକ୍ ସିଝିବ ନାହିଁ । କରେଇ ଉପରେ ଘୋଡଣି ରଖାଯାଏ । ଘୋଡଣି ରହିଲେ ତା ଭିତରେ ବାମ୍ଫ ରହେ । ବାମ୍ଫରେ ଅଧିକ ତାପଶକ୍ତି ରହିଥାଏ , ଯାହା କି ତରକାରିକୁ ସହଜରେ ସିଝେଇଦିଏ । ପ୍ରେସର କୁକରରେ ମାଂସ ରାନ୍ଧିଲେ ସହଜରେ ସିଝିଯାଏ । କାରଣ ଖୋଲା କରେଇରେ ପାଣି ଫୁଟେ ୧୦୦ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ତାପମାତ୍ରାରେ । ପାଣିର ତାପମାତ୍ରା ଆଉ ବଢିପାରିବ ନାହିଁ । ହେଲେ ପ୍ରେସର କୁକର ଭିତରେ ପାଣି ଫୁଟେ ୧୪୦ ଡିଗ୍ରୀ ତାପମାତ୍ରାରେ । ପାଣିର ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ ହେବାରୁ ସହଜରେ ମାଂସ ସିଝିଯାଏ । ରେଫ୍ରିଜରେଟର ଆଇସ ଟ୍ରେ ଗାତରେ ପାଣି ଦେବା ସମୟରେ ଭରପୁର ପାଣି ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ବରଫ ହେଲା ପରେ ଟ୍ରେ ଟ୍ରେ ଭିତରେ ଭରପୁର ବରଫ ଥାଏ । କାରଣ , ପାଣି ବରଫରେ ପରିଣତ ହେଲେ ତା’ର ଆୟତନ ବଢିଯାଏ ।
ସଂଗୃହିତ : କମଳାକାନ୍ତ ଜେନା
Last Modified : 6/23/2020
