ଜଳ, ପରିମଳ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା (ୱାସ) – ଶିଶୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପୋଷଣ ପୁଷ୍ଟି
ଜଳ, ପରିମଳ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା (ୱାସ) – ଶିଶୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପୋଷଣ ପୁଷ୍ଟି
ଉପକ୍ରମ
ପୋଷଣ ସ୍ଥିତିରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାରେ ଜଳ, ପରିମଳ ଏବଂ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ରହିଛି । କୁପୋଷରକୁ ଦୂରେଇ ଦେବାରେ ଯେକୌଣସି ଫଳପ୍ରଦ ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଜଳ ପରିମଳ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତଭାବରେ ସାମିଲ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ବିଶୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଅନୁସାରେ ଦୁଷିତ ଜଳ, ପରିମଳର ଅଭାବ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ରକ୍ଷା କାରଣରୁ ତରଳଝାଡା ଓ କୃମି ସଂକ୍ରମଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଶତକଡା ୫୦ ଭାଗ ଶିଶୁ କୁପୋଷଣରେ ଶିକାର ହୋଇଥାନ୍ତି । ଯଦି ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ, ଉତ୍ତମ ପରିମଳ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ରକ୍ଷାରେ ବିକାଶ ନ ହୁଏ, ତେବେ ମା ଓ ଶୁଶୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପାଞ୍ଚବର୍ଷରୁ କମ ବୟସର ଶିଶୁଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁର ଆକଳନ ସଠିକଭାବରେ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ଅସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ଘରୋଇ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ସଂକ୍ରାମଣ ରୋଗର କାରଣ ହୋଇଥାଏ । ବିଶ୍ଵ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅନୁସାରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଫଳପ୍ରଦ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଟେ ।
ମୌଖିନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ
୧. କୁପୋଷଣ ଓ ୱାସ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କକୁ ବୁଝିବା ୨. ୱାସର ବ୍ୟବହାରିକ ମୌଳିକ ତତ୍ଵ ଏବଂ ପରିଚାଳନାକୁ ବୁଝିବା
୩. ମା, ଶିଶୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପୋଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ୱାସ ଅଭ୍ୟାସରେ ସମାଧାନ ମାଧ୍ୟମରେ କିପରି ଉନ୍ନତି ଅଣାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ମା ଓ ଶିଶୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ବୁଝିବା
କୁପୋଷଣ ଏବଂ ୱାସ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସଂଯୋଗ ଗୁଡିକ କ'ଣ ?
ଖାଦ୍ୟାଭାବ କାରଣ ବ୍ୟତୀତ କୁପୋଷଣ ଏକ ବିଶ୍ଵ ସମସ୍ୟା ଅଟେ, ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୁପ ପାନୀୟ ଜଳ ଏପରିକି ଘରେ ବ୍ୟବହୃତ ଜଳ ଯାହା ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଏବଂ ପରିମଳରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ଏହାର ଗୁଣବତ୍ତା ପାଇଁ ଏଥିରେ ଥିବା ଜୀବାଣୁ, ଭୂତାଣୁ, ପରଜୀବି ଓ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ କାରଣରୁ ଏହା ରୋଗର ଉତ୍ସ ହୋଇଥାଏ । ଜଳର ଅଭାବ ଯାହା ହାତ ଧୋଇବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ଶୌଚାଳୟ ବ୍ୟବହାର ନ ହେବା କାରଣ ଯୋଗୁ ତରଳ ଝାଡାର ପ୍ରଭାବ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଦେଖାଯାଏ ଯାହା ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ପାନୀୟ ଜଳକୁ ଦୁଷିତ କରିବା ସହିତ ଜଳ ସଂଯୋଗକୁ ମଧ୍ୟ ଦୁଷିତ କରିଥାଏ ।
ଚିତ୍ର : ସଂକ୍ରମଣ ଏବଂ କୁପୋଷଣର ମାରାତ୍ମକ ଚକ୍ର
ଚିତ୍ର ୧ ସଂକ୍ରମଣ ଏବଂ କୁପୋଷଣର ମାରାତ୍ମକ ଚକ୍ର ପ୍ରଦଶିତ କରେ । ଦୁର୍ବଳ ୱାସ ଅଭ୍ୟାସ ଆନ୍ତ୍ରୀକ ସଂକ୍ରମଣର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ଯାହାଦ୍ଵାରା ଅନ୍ତ୍ରରେ ପୋଷାକର ଅଭାବ ପରିଲଖିତ ହୋଇ କୁପୋଷଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ । କୁପୋଷଣ କାରଣରୁ ଶରୀରର ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ଶକ୍ତି ନଷ୍ଟ ହୋଇ ବିଭିନ୍ନ ସଂକ୍ରମଣ ହୋଇଥାଏ ।
ଆନ୍ତ୍ରିକ ସଂକ୍ରମଣ କେଉଁଠାରୁ ଆସେ ?
- 1,000,0000 ଭୂତାଣୁ
- 1,000,000 ଜୀବାଣୁ
- 1,000 ଜୀବାଣୁ
- 1,00 ପରିଜୀବୀ ଡିମ୍ବାଣୁ ଥାଏ
ସଂକ୍ରାମକ ତରଳ ଝାଡା (ନାଳ, ରକ୍ତ ଝାଡା, କଲେରା, ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ଵର) ଭୂତାଣୁ, ଜୀବାଣୁ ଓ ପରଜିବୀ ଦ୍ଵାରା ଜଳ ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସବୁ ସଂକ୍ରାମଣ ପାଟି ଦ୍ଵାରା ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରେ ଏବଂ ମଳ ମାଧ୍ୟମରେ ବାହାରକୁ ଆସିଥାଏ ।
ଏଫ୍ ଡାଏଗ୍ରାମ
ଚିତ୍ର ୨ ଜୀବାଣୁ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଣୁଜୀବିମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ରୋଗ ସଂକ୍ରମଣ ପଥ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।
ଚିତ୍ର ୨ ସୂଚାଇଥାଏ କିପରି ବିଭିନ୍ନ ମାଧ୍ୟମରେ ଥିବା ଅଣୁଜୀବ ମଣିଷ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରେ । ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ, ଯଦି ଶୌଚାଳୟ ଯିବା ପରେ ହାତ ଭଲଭାବରେ ଧୂଆ ନଯାଏ, ପିଲାର ମଳ ନିଷ୍କାସନ ଠିକରେ କରାନଯାଏ ତେବେ ଆଙ୍ଗୁଠିରେ ଲାଗିଥିବା ଅଣୁଜୀବ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ସମୟରେ ଖାଦ୍ୟରେ ମିଶି ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ଏଣୁ ଶୌଚାଳୟ ଯିବା ପରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ହାତ ଭଲଭାବରେ ସାବୁନରେ ଧୂଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଖୋଲାରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରିବା ଯୋଗୁ ମଳ ବିଭିନ୍ନ କୀଟନାଶକ। ମାଛି, ମଶା ଦେହରେ ଲାଗିଥାଏ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଦୁଷିତ କରଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।
ମାଛି ମଳରେ ବସି ସାରିବା ପରେ ଖାଦ୍ୟରେ ବସେ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଦୂଷିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଦ୍ଵାରା ବ୍ୟକ୍ତି ବିଭିନ୍ନ ସଂକ୍ରମଣର ଶିକାର ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସଂକ୍ରମଣ ଚକ୍ରକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଆଯାଇପାରିବ । ଖୋଲାରେ ମାଲା ତ୍ୟାଗ କରାନଯାଇ ଖୋଲା ନୂଆ, ସେହି କୁଆର ଜଳ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁଁ ଏକାଧିକ ବ୍ୟକ୍ତି ସଂକ୍ରମଣର ଶିକାର ମିଶିଥାଏ । ଯେପରି ଖୋଲା କୂଅ, ସେହି କୂଅର ଜଳ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁ ଏକାଧିକ ବ୍ୟକ୍ତି ସଂକ୍ରମଣର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି । ଖୋଲାରେମଳ ତ୍ୟାଗ ବନ୍ଦ କରାଯାଇ ପାରିଲେ ଏବଂ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟଜଳ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ଵାରା ଏହି ସଂକ୍ରମଣ ଚକ୍ରକୁ ନଷ୍ଟ କରାଯାଇ ପାରିବ ।
ଜଣେ ବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତ ଦୈନିକ ୨୦୦-୩୦୦ ଗ୍ରାମ୍ ମାଲା ତ୍ୟାଗ କରିଥାଏ ଏବଂ ଏଥିରେ ୧୦ ୦୦୦୦୦୦ ଭୂତାଣୁ ଓ ୧୦ ୦୦୦୦୦୦ ଜୀବାଣୁ ଥାଆନ୍ତି ।
ଚିତ୍ର ଖ ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ କିପରି ଏହିସବୁ ଜୀବାଣୁ ପାଟିରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପଥକୁ ନଷ୍ଟ କରାଯାଇ ପାରିବ ପାଇଖାନା ବ୍ୟବହାର, ହାତ ଢୋଇବା ଏବଂ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀଯ ଜଳ ସେବନ
ଚିତ୍ର ୩ ପ୍ରତିପାଦିତ କରେ ଯେ କିପରି ଉତ୍ତମ, ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଓ ପରିମଳ ଅଭ୍ୟାସ ଆପଣାଇ ସଂକ୍ରମଣ ପଥକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରାଯାଇପାରିଲେ ରୋଗର ସଂକ୍ରମଣକୁ ରୋକା ଯାଇପାରିବ । ପାଇଖାନା ବ୍ୟବହାର ଓ ଖୋଲାରେ ମଳ ତ୍ୟାଗ ଅଭ୍ୟାସକୁ ରୋକା ଯାଇ ପାରିଲେ ଅଣୁଜୀବ ସଂକ୍ରମଣ ପଥକୁ ନଷ୍ଟ କରି ଦିଆଯାଇ ପାରିବ ଓ ଜଳ ଉତ୍ସ ସଂକ୍ରମଣକୁ ରୋକା ଯାଇପାରିବ ।
ସେହିପରି ହାତ ଧୂଆ ଅଭ୍ୟାସ ମଧ୍ୟ ଏକ ଉତ୍ତମ ଓ ଫଳପଦ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅଟେ । ଏହା ଦ୍ଵାରା ଅଣୁଜୀବ ସଂକ୍ରମଣକୁ ମଧ୍ୟ ରୋକାଯାଇପାରିବ । ଏଣୁ, ପ୍ରତ୍ୟେକଶୌଚପରେ, ପିଲାଙ୍କ ମଳ ନିଷ୍କାସନ ପରେ ଓ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବା ପୂର୍ବରୁ ହାତକୁ ଭଲ ଭାବରେ ସାବୁନରେ ଧୋଇବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏଥି ସହିତ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ । ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତିଥର ହାତ ଭଲଭାବରେ ସାବୁନ ବ୍ୟବହାର କରି ଧୋଇବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହା ଦ୍ଵାରା ତରଳ ଝାଡା ଜଣଙ୍କ ଠାରୁ ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କୁ ବ୍ୟାପିବା ବନ୍ଦ କରାଯାଇପାରିବ ।
ପ୍ରତ୍ୟେକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ
ଜଳ, ପରିମଳ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ରକ୍ଷା ଅଭାବରୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତରଳ ଝାଡା ହୋଇଥାଏ । ବିଶ୍ଵରେ ଏହା ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ ବୟସର ଶିଶୁମାନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଅଟେ । ବାରମ୍ବାର ତରଳଝାଡାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଶିଶୁ କୁପୋଷଣରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
ସଂକ୍ରମଣ
ପରଜୀବି ସଂକ୍ରମଣ ଯଥା ମାଟି ଦ୍ଵାରା ପ୍ରସାରିତ ହେଲମିନଥ ସଂକ୍ରମଣ ପରିମଳ ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଅଭାବରୁ ହୋଇ ରକ୍ତାନତାରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ବିକାଶରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
ତରଳ ଝାଡା
ଭାରତରେ ତରଳ ଝାଡା ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଅଟେ । ଏହା ଜୀବାଣୁ ଜନିତ ଯଥା ମଳରୁ ଜୀବାଣୁ ଶରୀରକୁ ଗଲେ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ମଳର ଅସୁରକ୍ଷିତ ନିଷ୍କାସନ, ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳର ଅଭାବ ଏବଂ ଶିଶୁ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ନ କରିବା ଯୋଗୁ ହୋଇଥାଏ । ତରଳ ଝାଡାରେ ଶିଶୁ ମାନଙ୍କର ବୟସ୍କଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥାଏ। କାରଣ ସେମାନଙ୍କର ଶରୀରରେ ଜଳ ଶୁଷ୍କତା ଶୀଘ୍ର ହୋଇଥାଏ ଏବଂ କୁପୋଷଣରେ ଶିଘ୍ର ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଯଦି ତରଳ ଝାଡା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ତେବେ ଯେତେଶୀଘ୍ର ସମ୍ଭବ ଶିଶୁକୁ ଅଧିକ ଖାଦ୍ୟ ଓ ତରଳ ପାନୀୟ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଉତ୍ତମ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷାର ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ତରଳ ଝାଡାରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ । ହାତ ସର୍ବଦା ସାବୁନରେ ଭଲଭାବରେ ଧୂଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ, ବିଶେଷକରି ଶୌଚ ହେବା ପରେ, ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପୁର୍ବରୁ ବା ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ।
ପରିବେଶଗତ ଏଣ୍ଟେରୋପାଥି ଏବଂ ଷ୍ଟଟିଙ୍ଗ (ଶାରୀରିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ବ୍ୟାଘାତ)
ପରିବେଶଗତ ଏଣ୍ଟୋରୋପାଥି ଏପରି ଏକ ଅବସ୍ଥା ଯାହା ମଳରୁ ମୂଖ ଦୁଷିତକରଣ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ । ଅନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦାହରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ । ପରଜୀବି ଜୀବାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ କ୍ଷୁଦାନ୍ତ୍ରରେ କ୍ଷତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ପୋଷାକ ଆହାରର ଗୁଣବତ୍ତା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ପରଜୀବି ସଂକ୍ରମଣ ଦ୍ଵାରା କୁପୋଷଣ, ଷ୍ଟଟିଙ୍ଗ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧିକ ବିକାଶ ନହେବା ଆଦି ଦେଖାଦେଇ ଥାଏ । ଶିଶୁ ବାରମ୍ବାର ତରଳ ଝାଡାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଏବଂ ସୁବିଧାବାଦୀ ନିମୋନିଆ ସଂକ୍ରମଣର ଅଧିକ ସମ୍ମୁଖିନ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ବ୍ୟକ୍ତି ଖୋଲାରେ ଝାଡା ଯିବା ଯୋଗୁଁ ମଳରୁ ମୁଖ ସଂକ୍ରମଣ ସାଧାରଣତଃ ବେଶୀ ଦେଖାଯାଏ ଯାହା ତରଳ ଝାଡାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଅଟେ । ଏହି ରୋଗ ଦ୍ଵାରା ବଢୁଥିବା ଶିଶୁଙ୍କର ପୋଷକତତ୍ତ୍ବ, ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ । ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଏହା ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ପରିମଳ ଓ ଷ୍ଟଟିଙ୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କ ଅଛି । ଏଥି ସହିତ ଏହା ମଧ୍ୟ ପ୍ରମାଣିତଯେ ଉତ୍ତମ ପରିମଳ ଓ ଏହାର ଉପଲବ୍ଧତା ଦ୍ଵାରା ଶିଶୁମାନଙ୍କର ବୟସ ତୁଳନାରେ ଉଚ୍ଚତା ଠିକ ରହିଥାଏ ।
ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ୭୧.୭ ନିୟୁତ ଭାରତୀୟ ଶିଶୁ ଷ୍ଟବେଣ୍ଟଡ (ବୟସ ଅନୁସାରେ କମ ଓଜନ) ଯାହା ବିଶ୍ଵର ସବୁ ଦେଶ ଠାରୁ ଅଧିକ । ଏକ ଆକଳନ ଦ୍ଵାରା ଏହା ମଧ୍ୟ ଜଣାଯାଏ ଯେ ଖୋଲାରେ ଝାଡା ଯିବା ଯୋଗୁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଭାରତୀୟ ଶିଶୁ ଷ୍ଟଟିଙ୍ଗର ଶିକାର ହୋଇଥାନ୍ତି । ଭାରତରେ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବହୁତ ଦୁର୍ବଳ ଏବଂ ସମୁଦାୟ ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ୫୦ ଭାଗରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଖୋଲା ପଡିଆରେ ମଳ ତ୍ୟାଗ କରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ପାଇଖାନା ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଫଳରେ ଅଧିକ ଶିଶୁ ମଳ ଜନିତ ସଂକ୍ରମଣରସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି । ଯେଉଁ ଦେଶରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଲୋକେ ଖୋଲରେ ମଳ ତ୍ୟାଗ କରନ୍ତି ସେ ଦେଶରେ ଷ୍ଟବେଣ୍ଟଡ ଶିଶୁଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ । ଏପରିକି ଶତକଡା ୩୫ରୁ ଅଧିକ ( ଡବ୍ଲୁ. ଏଚ. ଓ ୟୁନିସେଫ ୨୦୧୩)
ଚିତ୍ର ୪ ଦର୍ଶାଏ ଯେ କିପରି ଜଳ, ପରିମଳ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ରକ୍ଷାର ଅଭାବ ତରଳ ଝାଡା ଓ କୁପୋଷଣ ଏବଂ ପ୍ରକାରନ୍ତରେ ଷ୍ଟଟିଙ୍ଗ ସହିତ ଜଡିତ ।
ପରୋକ୍ଷ ସମ୍ପର୍କ
ଘର ପାଖରେ ନିରାପଦ ଜଳ ପାଇବାର ଅଭାବ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପୋଷଣ ସ୍ଥିତି ଉପରେ ଏକାଧିକ ପରୋକ୍ଷ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ
- ବାରମ୍ବାର ଅସୁସ୍ଥ ହେବା
- ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଉପସ୍ଥାନ କମିବା ଓ ପଢ଼ାରେ ମନ ନ ଲାଗିବା
- ଅଧିକ ଖର୍ଚ୍ଚାନ୍ତ ହେବା
ଖରାପ ୱାସ୍ ଅଭ୍ୟାସ ପାଇଁ ପିଲାବେଳର ଅସୁସ୍ଥତା
ବାରମ୍ବାର ତରଳଝାଡାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଦୁର୍ବଳ ପିଲା କୁପୋଷଣ ଓ ସୁବିଧାବାଦୀ ସଂକ୍ରମଣ ଯଥା ନିମୋନିଆରେ ଅଧିକ ପିଡିତ ହୁଅନ୍ତି ।
ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ ଶତକଡା ୪୮ ଭାଗ ପିଲା । କିଛିମାତ୍ରାରେ କୁପୋଷଣର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି । ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯିବା ବୟସ ପିଲାମାନଙ୍କର ତରଳଝାଡା ଓ କୃମି ସଂକ୍ରମଣର ଦୁଇଟି ପ୍ରଧାନ ରୋଗ ଯାହା ପିଲାମାନଙ୍କର ଶିଖିବାର ଦକ୍ଷତା ହ୍ରାସ କରିଥାଏ । ଘର ପାଖରେ ଜମି ରହୁଥିବା ପାଣି, ମଇଳା ନିଷ୍କାସନ ନ ହେବ ଡ୍ରେନେଜ ପାଇପରେ କଣା ଆଦି ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ଵର ଇତ୍ୟାଦିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ ।
କୃମି ସଂକ୍ରମଣ
କୃମିକୁ ମଧ୍ୟ ହେଲଗ୍ରିନଥ୍ସ କୁହାଯାଏ ଏବଂ ମାନବ ପରଜୀବିର ଏକ ବଡ ଗୋଷ୍ଠୀ ଅଟେ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କୃମି ମାନବ ଶରୀରର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ସଂକ୍ରମଣ କରିଥାନ୍ତି । ପିଲାମାନଙ୍କର ସଂକ୍ରମଣ ବିଶେଷ କରି କୃମି ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ ହୋଇଥାଏ । ସେହିପରି ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ତାଙ୍କ ଜୀବନକାଳ ମଧ୍ୟରେ କିଛି ବା କିଛି କୃମି ସଂକ୍ରମଣର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି ।
କୃମିର ଜୀବନ ଚକ୍ର ବହୁତ ଜଟିଳ ଏବଂ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ କୃମି ପଶୁମାନଙ୍କୁ ବାହାକ ଭାବରେ ତାଙ୍କର ଜୀବନ ଚକ୍ର ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ କରିବାରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ । ଏହି କୃମିଗୁଡିକ ହେଲା
- ଗୋଲ କୃମି
- ଅଙ୍କୁଶ କୃମି
- ଫିତା କୃମି
ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ଗୋଲ ଓ ଫିତା କୃମି ବିଶେଷକରି ମଳରୁ ମୁଖ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂକ୍ରମିତ କରିଥାନ୍ତି ଯଥା ଦୁଷିତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା, ବାସନ କୁସନରେ ମାଛି ବସିବା ଇତ୍ୟାଦି । ସଂକ୍ରମିତ ପଶୁମାନଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ମଧ୍ୟ ସଂକ୍ରମଣ ହୋଇଥାଏ । ଅଙ୍କୁଶ, କୃମି ବା ବିଲ ହରଜିଆ ବିଶେଷକରି ମାନବ ଶରୀରରେ ଚର୍ମରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ଖାଲି ପାଦରେ ଚଲାବୁଲା କଲେ, ମଳ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଅଙ୍କୁଶ, କୃମି ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ଥରେ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ଏହା ଲାର୍ଭା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ଏବଂ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହି ଲକ୍ଷଣଗୁଡିକ ହେଲା :
- ରକ୍ତହୀନତା ବା ଶେଥା ଦେଖାଯିବା
- ଶୁଖିଲା କାଶ
- ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ନ ହେବା ବା ବିଶେଷକରି ପିଲାମାନଙ୍କର ମଳଦ୍ଵାର କୁଣ୍ଡାଇ ହେବା
- ଚର୍ମରେ ଫଳିଯିବା ଓ ଜ୍ଵର
- ତଳିପେଟରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଓ ପେଟ ମୋଡି ମୋଡି ହେବା
- କ୍ଲାନ୍ତ ଲାଗିବା ଏବଂ ଦୁର୍ବଳ ଅନୁଭବ କରିବା
- ମଳଦ୍ଵାରରେ, ଝାଡାରେ ଏବଂ ନାକରେ କୃମି ଦେଖାଯିବା
କୃମି ସଂକ୍ରମଣକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ପାଇଁ
- ଉତ୍ତମ ପରିମଳ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏବଂ ମଳର ସଠିକ ନିଷ୍କାସନ
- ଖାଦ୍ୟର ପ୍ରସ୍ତୁତି ପୂର୍ବରୁ ଓ ଶୌଚ ହେବା ପରେ ହାତ ଧୋଇବା
- ଗୁହପାଳିତ ପଶୁ ସହିତ ଖେଳିବା ପରେ ହାତ ଧୋଇବା
- ଫଳ ଏବଂ ପରିବା ଧୋଇ ଖାଇବା
- ମାଂସ ବିଶେଷକରି ଘୁଷୁରୀ ମାଂସ ଭଲଭାବରେ ସିଝାଇ ଖାଇବା
- ବର୍ଷକୁ ଥରେ ମେବେଣ୍ଡାଜୋଲ ଔଷଧ ଦ୍ଵାରା ଗୃହପାଳିତ ପଶୁମାନଙ୍କୁ କୃମି ସଂକ୍ରମଣ ନ ହେବା ପାଇଁ ଦେବା
- ଖାଲି ପାଦରେ ଚଲାବୁଲା ନକରିବା, ଚପଲ ବ୍ୟବହାର କରିବା
- ଝାଡା ପରୀକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ କୃମି ସଂକ୍ରମଣ ଜଣାପଡିଥାଏ
ମ୍ୟାଲେରିଆ
ମାଇ ଆନୋଫିଲିସ ମଶା କାମୁଡିବା ଦ୍ଵାରା ମ୍ୟାଲେରିଆ ରୋଗ ହୋଇଥାଏ । ମଶା ପ୍ଲାଜମୋଡିଅମ ପରଜୀବି ମଣିଷ ଠାରୁ ମଣିଷକୁ ସଂକ୍ରମିତ ହୁଏ । ଏଥିରେ ବ୍ୟକ୍ତି । ଅଧିକ ଜ୍ଵର, ତରଳଝାଡା, ବାନ୍ତି, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା, ଥଣ୍ଡା ଏବଂ ଫ୍ଲୁରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି । ପିଲାମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରୋଗ ଅଧିକ ମାରାତ୍ମକ ହୋଇଥାଏ ଯଥା ବେହେସ ହୋଇଯିବା ଏବଂ ମରିଯିବା । ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ ବୟସର ପିଲା । ଅଧିକ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାନ୍ତି କାରଣ ସେମାନଙ୍କର ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ ଶକ୍ତି ସେତେଟା ବିକଶିତ ହୋଇନଥାଏ । ଅଙ୍ଗନଷ୍ଟାଡି କର୍ମୀ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ନିମ୍ନଲିଖୁତ ବାର୍ଭା ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
- ଘର ପାଖରେ ପାଣି ଜମିବାକୁ ନ ଦେବା କାରଣ ଏହା ଦ୍ଵାରା ମଶା ଡିମ୍ବ ଦେଇଥାଏ
- ମଶା କାମୁଡାରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଔଷଧ ବୁଡା ମଶାରୀ ବ୍ୟବହାର କରି ଶୋଇବା
- ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ମ୍ୟାଲେରିଆ ଦେଖାଯାଏ। ସେଠାରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତି ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ । ଯଦି କୌଣସି ପିଲାଙ୍କୁ ଜ୍ଵର ହୁଏ ତେବେ ସେ ତୁରନ୍ତ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇ ପରୀକ୍ଷିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଯେତେଶୀଘ୍ର ସମ୍ଭବ ଚିକିତ୍ସିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ଯଦି ମ୍ୟାଲେରିଆ ହେବା ଜଣାପଡେ ।
- ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ମ୍ୟାଲେରିଆ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ । ମ୍ୟାଲେରିଆ ପ୍ରବଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ସେମାନେ ଆଣ୍ଟି ମ୍ୟାଲେରିଆ ବଟିକା ସେବନ କରିବା ଉଚିତ ଓ ଔଷଧ ବୁଡା ମଶାରୀ ବ୍ୟବହାର କରି ଶୋଇବା ଆବଶ୍ୟକ ।
- ଖୋଲା କୂପକୁ ଆଛାଦିନ କରି, ହାତ ପମ୍ପ ଲଗାଇ ଓ କୂପ ଚାରିପାଖରେ ପଶୁ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ଯିବାକୁ ନ ଦେବା ଦ୍ଵାରା
- ଯେଉଁ ଜଳ ଉତ୍ସର ପାଣି ରାନ୍ଧିବା, ପିଇବା ଓ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ସେହି ଉତ୍ସ ପାଖରେ ଜଳ ନିଷ୍କାସନ କରିବା ଓ ବର୍ଜ୍ୟ ଜଳ ଯିବାକୁ ନ ଦେବା (ବିଶେଷ କରି ପାଇଖାନା ପାଣି ଓ ଘରୋଇ ବର୍ଜ୍ୟ ଜଳ)
- ଜଳ ଉତ୍ସ ଠାରୁ ଅତିକମରେ ୧୫ ମିଟର ଦୂରରେ ପାଇଖାନା ନିର୍ମାଣ କରିବା ଓ ଜଳ ଉତ୍ସର ଉପର ପଟେ ପାଇଖାନା ନିର୍ମାଣ ନ କରିବା
- ପଶୁ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ପାନୀୟ ଜଳ ଉତ୍ସଠାରୁ ଦୂରେଇ ରଖିବା
- ଜଳ ଉତ୍ସ ପାଖରେ କୀଟନାଶକ ବା ରାସାୟନିକପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର ନ କରିବା
- ଏକ ପରିସ୍କାର ଓ ଘୋଡଣି ଥିବା ପାତ୍ରରେ ପାଣି ରଖିବା
- ହାତ ନିୟମିତ ଧୋଇବା – ପାଣି ପାତ୍ରରୁ ପାଣି କାଢ଼ିବା ପୂର୍ବରୁଲମ୍ବା ବେଣ୍ଟ ଥିବା ଡଙ୍କି ବ୍ୟବହାରକରି ପାତ୍ରରୁ ପାଣି କାଢ଼ିବା
- ପାଣି ପାତ୍ରରେ ଗ୍ୟାପ ରହିବା ଭଲ
- ପାତ୍ରରେ କେହି ଯେପରି ହାତ ନ ବୁଡାଇବେ ଓ ସିଧା ପାତ୍ରରୁ ପାଣି ନ ପିଇବେ ତଦାରଖ କରିବା
- ପାଣି ଫୁଟାଇବା
- ପାଣି ପାତ୍ର ଚାରିପାଖରେ ପଶୁ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ବୁଲିବାକୁ ନ ଦେବା
- ହାତ ଓଦା କରନ୍ତୁ
- ହାତରେ ସାବୁନ ଲଗାନ୍ତୁ ଏବଂ ଦୁଇ ହାତ ଘସନ୍ତୁ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସାବୁନ ଫେଣ ନ ବାହାରିଛି
- ୨୦ ସେକେଣ୍ଡ ପାଇଁ ଦୁଇ ହାତ ଘସନ୍ତୁ
- ନଖ ଓ ଆଙ୍ଗୁଳି ସନ୍ଧି ଭଲଭାବରେ ଧୁଅନ୍ତୁ
- ଭଲ ପାଣିରେ ହାତ ଧୁଅନ୍ତୁ
- ପରିସ୍କାର କପଡା ବ୍ୟବହାର କରି ହାତକୁ ଭଲ କପଡାରେ ପୋଛନ୍ତୁ ।
- ମଳର ଜୀବାଣୁ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ ନ କରିବା ପାଇଁ ଶୌଚ ହେବା ପରେ ହାତ ଭଲଭାବରେ ସାବୁନ ଓ ପାଣି ବ୍ୟବହାର କରି ଧୂଆଯିବା ଉଚିତ
- ମଳର ଜୀବାଣୁ ଖାଦ୍ୟରେ ମିଶିବା ଓ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ହାତକୁ ଭଲଭାବରେ ସାବୁନ ପାଣି ବ୍ୟବହାର କରି ଭଲଭାବେ ଧୂଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
- ପଶୁ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଯତ୍ର ନେବା ପରେ ବା ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନା ଫୋପାଡିବା ପରେ ହାତକୁ ଭଲଭାବରେ ସାବୁନ ଓ ପାଣି ବ୍ୟବହାର କରି ଧୂଆଯିବା ଉଚିତ
- ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପୂର୍ବରୁ ହାତ ଭଲଭାବେ ଧୂଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ
- ମା ପିଲାମାନଙ୍କ ମଳ ପରିସ୍କାର କରିବା ପରେ ଜୀବାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ରୋକିବା ପାଇଁ ହାତ ଭଲ ଭାବରେ ସାବୁନ ଓ ପାଣି ବ୍ୟବହାର କରି ଧୋଇବା ଆବଶ୍ୟକ
- ଶିଶୁଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଖୁଆଇବା ପୂର୍ବରୁ ହାତ ଭଲଭାବରେ ଧୂଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ
- ଫ୍ଲସ ପାଇଖାନା
- ପାଇପ ପଦ୍ଧତି
- ସେପଟିକ ଗ୍ୟାଙ୍କ
- ପିଟ ପାଇଖାନା
- ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ସହିତ ଉନ୍ନତ ପିଟ ପାଇଖାନା
- ସ୍ଲାବ ସହିତ ପିଟ ପାଇଖାନା
- କମ୍ପୋଷ୍ଟିଙ୍ଗ ପାଇଖାନା
- ଜନ ସଂଖ୍ୟାରେ ସ୍ୱଳ୍ପ ଅସୁସ୍ଥତା – ଜୀବାଣୁ ଓ ପରଜୀବି ସଂକ୍ରମଣ ହାର କମିବା ସହିତ ରୋଗର ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ ମଧ୍ୟ କମିଯିବ । ଫଳରେ ତରଳ ଝାଡାର ପ୍ରକୋପ ମଧ୍ୟ କମିବ ଏବଂ ଅସୁସ୍ଥତା ହାରରେ ହ୍ରାସ ପରିଲଖିତ ହେବ
- ତରଳ ଝାଡା ପ୍ରକୋପ କମିଯିବା ଯୋଗୁ ମୃତ୍ୟୁହାର ମଧ୍ୟ କମିବ – ଲୋକ ବାରମ୍ବର ତରଳଝାଡାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବେ ନାହିଁ, ଏଣୁ ସେମାନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ କମିଯିବ
- ପିଲାମାନଙ୍କର ପୋଷଣ ସ୍ଥିତିରେ ଉନ୍ନତି- ଉନ୍ନତି ପରିମଳ ବ୍ୟଭସ୍ଥା ହେତୁ ପିଲାମାନନେ ମଳ ଜନିତ ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବେ, ଫଳରେ ଶରୀରରେ ସମସ୍ତ ପୋଷାକତତ୍ଵ ଠିକ ଭାବରେ ମିଶିପାରିବ ଏବଂ ପିଲା କୁପୋଷଣରେ ପଡିବେ ନାହିଁ
- ଷ୍ଟଣ୍ଟିଙ୍ଗ ହାର ମଧ୍ୟ କମିବ – ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯୋଗୁ ପିଲାମାନେ କୁପୋଷଣରେ ପଡିବେ ନାହିଁ, ବିଶେଷକରି ଷ୍ଟଣ୍ଟିଙ୍ଗ କୁପୋଷଣ ।
- ପରିସ୍କାର ପରିବେଶ – ମଳର ନିରାପଦ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ନିସ୍କାସନ ଯୋକୁ ପରିବେଶ ପରିସ୍କାର ରହିବ
- ବିଦ୍ୟାଳୟ ପିଲାମନଙ୍କର ଶିକ୍ଷାରେ ଉନ୍ନତି ଆସିବା – ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯିବା ପିଲା ମ୍ୟାଲେରିଆ ବା ତରଳ ଝାଡାର ଶିକାର ହେବେ ନାହିଁ । ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସେମାନଙ୍କ ଉପସ୍ଥାନ କମିବ ନାହିଁ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଠିକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ ।
- ଶତକଡା ୪୪.୦୦ ମା, ସେମାନଙ୍କର ପିଲାଙ୍କ ମଳ ଖୋଲାରେ ପକାଇଥାଆନ୍ତି, ଏହା ଦ୍ଵାରା ଜୀବାଣୁ , ଭୂତାଣୁ ଏମିବା ସଂକ୍ରମଣ ଦ୍ଵାରା ଜଳ ଦୂଷିତ ହୋଇ ତରଳ ଝତାର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ।
- ଭାରତରେ ତରଳ ଝାଡା ଜନିତ ମୃତ୍ୟୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଦେଖାଯାଏ
- ୬୧.୭୦ ନିୟୁତ ଭାରତୀୟ ପିଲା, ଷ୍ଟଣ୍ଟେଡ ଯାହା ସାରା ବିଶ୍ଵରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ
- ସାବୁନ ବ୍ୟବହାରକରି ହାତ ଧୋଇବା ଦ୍ଵାରା ୪୫% ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ ଘରେ ନିରାପଦ ଜଳ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ଵାରା ୩୨%
- ପରିମଳ ଦ୍ଵାରା ୩୬ %
- ଜଳ ଯୋଗଣ ଦ୍ଵାରା ୨୩%
- ଜଳ ଉତ୍ସ ବିଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ୧୧% ଉତ୍ସ : ଏନ.ବି.ଏ ଗାଇଡ ଲାଇନ ଜି.ଓ.ଆଇ
- ବିଶୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ, ଜି.ଓ.ଆଇ. ଜନ ଗଣନା ୨୦୧୧ ଏବଂ
- ୱାସ ର ଫଳପ୍ରଦ ରୁପାୟନ ଏହାଦ୍ଵାରା ତରଳଝାଡା ଜନିତ ପିଲାମାନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଅଧିକ ମ୍ମ୍ତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ
- ୱାସ ବାକ୍ୟକାଳର ଅସୁସ୍ଥତା ଚକ୍ରକୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ ଯାହାମାରତ୍ମକ ଷ୍ଟଣ୍ଟିଙ୍ଗ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ମୁକ୍ତି ଦେଇଥାଏ
- ଚାରୋଟି ମୌଳିକ ପରିମଳ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଅଭ୍ୟାସ ମା, ପରିବାର ଓ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଉତ୍ତମଭାବରେ ବୁଝିବା ଓ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲଗାଇବାର ଆବଶ୍ୟକତା ।
ୱାସ ଅଭ୍ୟସ ଓ ପରିଚାଳନା
ୱାସ କହିଲେ ସାଧାରଣରେ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ, ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷାର ସହଜ ଲବ୍ଧତା ଓ ଉପଲବ୍ଧିକୁ ବୁଝାଇଥାଏ ଯାହା ଗୋଷ୍ଠୀ ବା ସମାଜର ବିକାଶରେ ପ୍ରଭୃତ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ସାକାରାତ୍ମକ ୱାସ ଅଭ୍ୟାସ ଆପଣେଇବାରେ ମୋଟିଭେସନ ଓ ଫଲୋଅପର ଭୂମିକା ଅଧିକ । ଅଙ୍ଗନୱାଡିକର୍ମୀ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଯଥା ମା ଓ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିଚ୍ଛନ୍ନତା, ପାଇଖାନା ବ୍ୟବହାର ଓ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ସେବନ ବାବଦରେ ବୁଝାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ । ସେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ତମ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷା ଅଭ୍ୟାସ ଆପଣେଇବାରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇ ପାରିବେ, ଘରେ ମାମାନେ ଉତ୍ତମ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରକ୍ଷ ପାଳନ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଫଳପ୍ରଦ ସ୍ୱାସ ଅଭ୍ୟସ ଆପଣେଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ ।
ପାନୀଯ ଜଳ
ବିଶୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଏବଂ ୟୁନିସେଫ୍ ଅନୁସାରେ ଉନ୍ନତ ପାନୀୟଜଳ ଏପରି ଏକ ଜଳ ଯାହା ପ୍ରକୃତି ଓ ବାହ୍ୟ ଦୂଷିତକରଣରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ବିଶେଷକରି ମଳ ଦ୍ଵାରା ଦୂଷିତକରଣ ନ ହେବାକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ଏମାନେ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତ ବା ଅନୁନ୍ନତ ଜଳ ଉତ୍ସ ବାଖ୍ୟା କରିଛନ୍ତି ।
ଉନ୍ନତ ପାନୀୟ ଜଳ ଉତ୍ସଗୁଡିକ ହେଲା
- ପାଇପ ପାଣି
- ସାମୁହିକ ଗ୍ୟାପ
– ‘ନଳ କୂପ
- ସୁରକ୍ଷିତ କୂପ
- ସୁରକ୍ଷିତ ଝରଣା, ବର୍ଷା ଜଳ
ଅନୁନ୍ନତ ଉତ୍ସ ଗୁଡିକ ହେଲା
ଅସୁରକ୍ଷିତ ଝରଣା
- ଡ୍ରମ ଥିବା ପାଣି
– ଟ୍ୟାଙ୍କର
– ଭୂମି ଉପର ଜଳ
ନିରାପଦ ଜଳ : ନିରାପଦ ଜଳ ଦୈନିକ ଦୂଷିତ କରଣରୁ ମୁକ୍ତ (ଗିନି କୃମି, କଲେରା, ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ଵର ଇତ୍ୟାଦି) ଏବଂ ରାସାୟନିକ ଦୂଷିତ କରଣର ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସୀମା ଭିତରେ ଥାଏ (ଅଧିକ ଫ୍ଲୋରାଇଡ, ଲୌହ, ଆରମେନିକ ନାଇଟ୍ରେଟ ଇତ୍ୟାଦି)। ବିଶେଷକରି ଆଇ, ଫ-୧୦୫୦୦ ବି.ଆଇ. ଏସ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ ଅନୁସାରେ (ଉତ୍ସ-ଜାତୀୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ : ପାନୀୟ ଜଳ ୨୦୧୨)
ଭାରତସରକାରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଅନୁସାରେଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଇଁ ଦୈନିକ ୪୦ ଲିଟର ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ । ପାନୀୟ ଜଳ ଉପଲବ୍ଧତା କହିଲେ ଘର ଠାରୁ ୫୦ ୦ ମିଟର ମଧ୍ୟରେ ପାନୀୟ ଜଳ ପାଇବା ଯାହା ସରକାରୀ ବା ବେସରକାରୀ ହୋଇପାରେ ।
ପରିବାର ଓ ଗୋଷ୍ଠୀ ସେମାନଙ୍କର ଜଳ ଯୋଗାଣକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିପାରିବେ ।
ପାନୀୟ ଜଳ ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ନିଆଯାଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ବାବଦରେ ଉପର ଚିତ୍ର ଗୁଡିକରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି । ପ୍ରଥମ ଚିତ୍ରରେ କୂପରୁ ପାଣି ଏକ ପରିସ୍କାର ବାଲଟିରେ ଆଣିବାର ଏବଂ ପାତ୍ରକୁ ଘୋଡାଇ ରଖିବା ଦେଖାଯାଇଛି ।
୨ୟ ଚିତ୍ରରେ ଜଳ ଉତ୍ସ ଚାରିପଟ ସର୍ବଦା ପରିସ୍କାର ରଖିବା ଏବଂ ଉତ୍ସ ପାଖରେ ପାଣି ଜମି ରହିବାକୁ ଦେବା ନାହିଁ ଚିତ୍ର ଦେଖାଯାଇଛି । ୩ୟ ଚିତ୍ରରେ ଜଳପାତ୍ର ଏକ ଉଚ୍ଚ ଜାଗାରେ ଓ ନିରାପଦ ଯାଗାରେ ରହିବାର ଦେଖାଯାଇଛି । ୪ର୍ଥ ଚିତ୍ରରେ ପାତ୍ରରୁ ପାଣି କାଢ଼ିବା ପାଇଁ ଏକ ବେଣ୍ଟ ଲାଗିଥିବା ଡଙ୍କିର ବ୍ୟବହାର ଦେଖାଯାଇଛି ।
ଘରେ ନିରାପଦରେ ପାଣି କିପରି ରଖିବ
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ହାତ ଧୋଇବା
ହାତ ପାଣି ଓ ସାବୁନ ବ୍ୟବହାର କରି ଧୋଇଳେ ଜୀବାଣୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାନ୍ତି । ଯାହା ଦ୍ଵାରା ୪୭% ତରଳ ଝାଡାକୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଉତ୍ତମ ହାତ ଧୂଆ ଅଭ୍ୟାସ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବାର ମଧ୍ୟ ନଜିର ଅଛି । ନିମୋନିଆ ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିଶ୍ଵାସ ପ୍ରଶ୍ଵାସ ଜନିତ ରୋଗ, ଟ୍ରାକ୍ରୋମା, କାଛୁ, ଚର୍ମ ଆଖି ରୋଗ ।
ପିଲା ପ୍ରସବ କରାଇବା ପୂର୍ବରୁ ହାତ ଧୂଆ ଦ୍ଵାରା ଶତକଡା ୧୯ ଭାଗ ମୃତ୍ୟୁ ହ୍ରାସ ହେବାର ମଧ୍ୟ ନଜିର ଅଛି । (ୟୁନିସେଫ ) ।
ପାଣି ବ୍ୟବହାର କରି ଅଙ୍ଗୁଳି ସନ୍ଧି ଧୋଇବା ମଧ୍ୟ ଯଥେଷ୍ଟ – ପାଣି ଓ ସାବୁନ ବ୍ୟବହାର କରି ଦୁଇହାତ ଭଲଭାବରେ ଘସି ଧୋଇବା ଓ ଭଲପାଣିରେ ରୋଷେଇ କରିବା । ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଜୀବାଣୁ ଖାଦ୍ୟ ବା ପାଟି ଦ୍ଵାରା ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିନଥାନ୍ତି । ହାତ ଧୋଇବା ଦ୍ଵାରା ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ମିଳିଥାଏ । ପାଇଖାନା ବା ଗାଧୂଆ ଘରେ ସାବୁନ ଓ ପାଣି ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ । ତଳେ ହାତ ଧୂଆର ସଠିକ ଉପାୟ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ।
ହାତ ଧୋଇବାର ସଠିକ୍ ପ୍ରଣାଳୀ :
କେଉଁ ସମୟରେ ହାତ ଧୋଇବା ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି
ବିଶ୍ଵ ହାତ ଧୂଆ ଦିବସ
ବିଶ୍ଵରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅକ୍ଟୋବର ୧୫ ତାରିଖକୁ ବିଶ୍ଵ ହାତଧୂଆ ଦିବସ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି ।
ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହାତଧୂଆ ଉପରେ ସଚେତନା ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ଗୋଷ୍ଠୀ ଓ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ରୋଗ ସଂକ୍ରମଣ ରୋକିବାର ଏହାର ବଳିଷ୍ଠ ଭୂମିକା ବିଷୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ
ଜଣାଇବା ।
ଅଙ୍ଗନୱାଡି କର୍ମୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୋଷ୍ଠୀକର୍ମୀ ଏହି ଦିବସକୁ ପାଥେୟ କରି ମା ଓ ଗୋଷ୍ଠୀର ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଏକାଠି କରି ଶିକ୍ଷା ଦେଇପାରିବେ ଓ ହାତ ଧୂଆର ବିସ୍ମୟ ଶକ୍ତି ଯାହା ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ହ୍ରାସ ଏବଂ ମା' ଶିଶୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିପାରେ ତାହା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଇପାରିବେ ।
ପରିମଳ
ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା
ବ୍ୟକ୍ତିର ମଳ ବ୍ୟକ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ ନ ଆସିବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ପରିମଳ ସୁବିଧା ଉପଲବ୍ଧ, ସେଗୁଡିକ ହେଲା -
ମଳରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ
ତରଳ ଝାଡାରମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସ ହେଲା ଘରୋଇ ଓ ସାଧାରଣ ପରିବେଶରେ ରଖୁଥିବା ମଳ । ସଂକ୍ରମଣ ରୋକିବା ପାଇଁ ମଳର ସଠିକ ନିସ୍କାସନ ହିଁ ଏକମାତ୍ର ପନ୍ଥା ।
ସାଧାରଣତଃ ପିଲା ଓ ବୟସ୍କମାନଙ୍କ ମଳ ପାଇଖାନା ମାଧ୍ୟମରେ ନିସ୍କାକ୍ଷିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଏହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, ସେ ସ୍ଥାନରେ ମଳକୁ ପୋତି ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଶେଷ ଉପାୟ ଭାବରେ ମଳକୁ ଜଳସ୍ରୋତ ଓ ଖେଳ ପଡିଆଠାରୁ ବହୁତ ଦୂରରେ ପୋତି ଦିଆଯିବା ଉଚିତ । ପଟି ବ୍ୟବହାର କରି ମଧ୍ୟ ଘର ଚାରିପାଖ ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନ ରଖାଯାଇ ପାରିବ ।
ଉନ୍ନତ ପରିମଳର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପ୍ରଭାବ
ଯେତେବେଳେ ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ଅଭ୍ୟସ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ ସେତେବେଳେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉନ୍ନତି ଆଶା କରାଯାଇପାରିବା
ଭାରତ ଓ ଓଡିଶାରେ ୱାସ ସ୍ଥିତି
ଫଳରେ ଭାରତରେ ବର୍ଷକୁ ୧୧ ମାସରୁ କମ ବୟସର ୧୦ ୦ ୦ ୦ ୦ ପିଲା ତରଳଝାଡାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥାଆନ୍ତି ଯାହା ନିମୋନିଆ ତୁଳନାରେ ବିଶ୍ଵରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରମୁଖ ରୋଗ ଅଟେ ।
ପିଲା ଷ୍ଟଣ୍ଟିଙ୍ଗରେ ପଡିବାର ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେଲା ଖୋଲା ପଡିଆରେ ଝାଡାଯିବା
ତଥ୍ୟ
ତରଳ ଝାଡା ଜନିତ ଅସୁସ୍ଥତା ହ୍ରାସ କରିବାରେ ୱାସ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଦ୍ଵାରା ଏହା ଦେଖାଯାଏ ଯେ
ଉପସଂହାର
ବିଶ୍ଵ ସ୍ତରରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଧ୍ୟୟନ ଓ ପ୍ରମାଣରୁ ଏହା ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ଫଳପ୍ରଦ, ଜଳ, ପରିମଳ ଓ ସ୍ଵାସୁରକ୍ଷା (ୱାସ) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମା ଓ ପିଲାମାନଙ୍କର ଯେକୌଣସି ସ୍ଥିତିରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ନିଭାଇଥାଏ । ପରିବେଶରେ ଥିବା ମଳ ଜୀବାଣୁ ଦ୍ଵାରା ଶୈଶବ ଅବସ୍ଥାର ରୋଗ ଓ ପୁରାତନ ରୋଗ ବୟସ ତୁଳନାରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ଉଚ୍ଚତା ହ୍ରାସରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ଏହି ସୁବିଧା ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇନଥାଏ ସେତେବେଳେ ମା, ପରିବାର ଏବଂ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ବେଶ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ । ଏହି କ୍ଷତିକାରକ ଅଭ୍ୟସ ଦୂରେଇ ଦେବାରେ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଗୋଷ୍ଠୀର ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଉଦ୍ୟମର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।
ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ ବୟସ ପିଲାମାନଙ୍କର ଏହା ଦ୍ଵାରା ତରଳ ଝାଡା ଜନିତ ମୃତ୍ୟୁ, ଉଗ୍ର ଶ୍ଵାସ ସଂକ୍ରମଣ, ଷ୍ଟେଟିଙ୍ଗକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।
|
ମୌଖିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ୧. ୱାସ ଓ କୁପୋଷଣ ମଧ୍ୟରେ ସଂପର୍କକୁ ବୁଝିବା ୨. ୱାସର ମୌଳିକ ବ୍ୟବହାର ଓ ପରିଚାଳନା ବାବଦରେ ଜାଣିବା 3. ମା ଓ ଶିଶି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପୋଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ୱାସ ଅଭ୍ୟାସରେ ବିଭିନ୍ନ ସମାଧାନକୁ ଏହାର ଅଭାବ କିପରି ମା ଓ ସିସିସ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ ଜାଣିବା |
ବାର୍ତ୍ତା |
ଆଧାର: ୟୁନିସେଫ
Last Modified : 11/18/2019
